مرکز پژوهشهای اتاق ایران گزارشی با عنوان روندهای استراتژیک جهانی تا 2025 منتشر کرد. در بخشی از این گزارش آمده است: پویایی قدرت جهانی با گسترش بالقوه نفوذ بازیگران غیردولتی و محو شدن خطوط بین قدرت دولتی و غیردولتی در حال جابهجایی است. باوجود این تغییر، ساختارها و شبکههای سنتی قدرت احتمالاً پابرجا باقی خواهند ماند، اگرچه ممکن است نفوذ آنها در برخی مناطق تغییر کند.
رقابت با ایالات متحده همچنان یک عامل کلیدی در سیاست جهانی خواهد بود، زیرا روسیه و سایر کشورها به دنبال به چالش کشیدن نفوذ ایالات متحده هستند. جهان به سمت یک سیستم چندقطبی یا چندوجهی حرکت میکند که قدرتها و رهبران منطقهای مختلف در آن نقش ایفا میکنند.
انتظار میرود رشد اقتصادی در مناطق مختلف از جمله هند ادامه یابد، درحالیکه رشد سایر اقتصادها مانند فرانسه، آلمان، ژاپن و کره جنوبی ثابت خواهد ماند. قدرتهای نوظهور مانند اندونزی از نفوذ اقتصادی و ژئوپلیتیکی خود بهره زیادی خواهند برد. شرق و جنوب شرقی آسیا باتوجهبه تمرکز بالای جمعیت در این مناطق از نظر قدرت اقتصادی در مرکز باقی خواهند ماند.
مناقشه روسیه و اوکراین ممکن است منجر به تمرکز روسیه به داخل شود و به طور بالقوه فشار بر دولت این کشور را افزایش دهد. این خطر وجود دارد که جهان به محل رقابتی تبدیل شود که نظم جهانی را تهدید میکند، زیرا روسیه ممکن است به دنبال تثبیت خود بهعنوان رقیب اصلی غرب باشد.
اهمیت ژئوپلیتیکی در مناطقی با منابع انرژی قابلتوجه مانند قفقاز جنوبی بالا باقی خواهد ماند. افزایش شهرنشینی و رشد جمعیت ممکن است به چالشهایی بهویژه در جنوب آسیا منجر شود، درحالیکه مناطقی مانند آفریقا ممکن است در صورت فراهم بودن شرایط، رشد و توسعه را تجربه کنند. انتظار میرود اروپا مرفه و بانفوذ باقی بماند، اگرچه اتکای آن به ایالات متحده ممکن است آسیبپذیری جدی برای این قاره ایجاد کند.
تغییرات آبوهوا همچنان چالشهای مهمی را ایجاد خواهد کرد، از جمله کمبود منابع. تغییر آبوهوا به طور نامتناسبی بر مناطق خاصی تأثیر میگذارد که منجر به افزایش مهاجرت و درگیری بالقوه میشود. اشکال جدید همکاری برای دستیابی به اهداف توسعه، بهویژه در زمینههایی مانند فناوری و حفاظت از محیطزیست ضروری است. انتظار میرود هوش مصنوعی، رقابت منابع و فناوری فضایی نقش کلیدی در شکلدهی چشمانداز ژئوپلیتیکی آینده داشته باشند.
پیشرفتهای تکنولوژیکی و رقابت منابع باعث افزایش تنش در بین کشورها خواهد شد. فضا به مرز جدیدی برای رقابت و درگیری بالقوه تبدیل خواهد شد که هم دولتها و هم بازیگران خصوصی برای تسلط با هم رقابت میکنند. شهرنشینی، فقر و نابرابریهای اجتماعی همچنان از نگرانیهای اصلی خواهد بود و همچنین چالشهایی برای سلامت و امنیت در سکونتگاههای غیررسمی وجود خواهد داشت.
ارزهای دیجیتال ممکن است سیستم مالی موجود را به چالش بکشند، اما انتظار میرود دلار آمریکا همچنان موقعیت برتر و غالب خود را حفظ کند. محو شدن مرزها نهادها و چارچوبهای بینالمللی را با چالشهایی جدی مواجه خواهد کرد.
دسترسی به دادهها و فناوری برای قدرت در آینده ضروری خواهد بود که در این میان هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی و سایر پیشرفتها نقش مهمی ایفا میکنند. کشورها باید خود را با شرایط متغیر وفق داده و با افزایش هزینههای دفاعی و فناوری امنیت را در اولویت قرار دهند.
متن کامل گزارش روندهای استراتژیک جهانی تا 2025 را از اینجا بخوانید.