صنعت خودرو باعث رشد اقتصاد آلمان به‌عنوان قدرت اقتصادی اروپا شد. اکنون، همان بخش در بحران است و کشور را با خود به زیر می‌کشد. خودروسازان با یک طوفان کامل روبرو هستند: تغییر وضعیت از موتور احتراقی که قدرت مهندسی آلمانی را به رخ می‌کشید، به خودروهای الکتریکی کمتر پیچیده‌ای که آلمان فناوری حیاتی باتری آن را در کنترل خود ندارد. آن‌ها همچنین با کاهش تقاضا برای خودروهای الکتریکی در اروپا، هزینه‌های انرژی و نیروی کار بالا، سقوط فروش در بازار کلیدی خود در چین و ورود رقبای تهاجمی چینی به این قاره مبارزه می‌کنند.
یک ضربه سنگین‌تر می‌تواند از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا درراه باشد؛ فردی که تهدید به اعمال تعرفه‌هایی می‌کند که سیستم تجارت آزاد را که زیربنای موفقیت اقتصادی صادرات محور آلمان است، خراب خواهد کرد.
مشکلاتی که بخش کلیدی اقتصاد آلمان را آزار می‌دهد، عامل اصلی برکناری احتمالی صدراعظم اولاف شولتز در انتخابات ۲۳ فوریه است، زیرا رأی‌دهندگان از دستور کار اقتصادی او ناراضی هستند.
درحالی‌که کمتر از یک هفته تا رأی‌گیری باقی‌مانده است، رقیب شولتز، ائتلاف محافظه‌کار فردریش مرز، در نظرسنجی‌ها از ۲۹ درصد حمایت برخوردار است، درحالی‌که حزب سوسیال‌دمکرات شولتز با ۱۶ درصد در رتبه سوم قرار دارد. اما حتی یک پیروزی محافظه‌کاران نیز بعید به نظر می‌رسد که راه‌حلی سریع برای مشکلات صنعت خودروسازی آلمان ارائه کند.
اخراج کارکنان در سراسر بخش‌های اقتصادی، رشد کم‌جان اقتصادی، و این احساس که آلمان دیگر در مسیر شکوفایی نیست، در حال تشدید تیرگی فضا در این کشور است. این به ظهور حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان که اکنون در نظرسنجی‌ها در رتبه دوم قرار دارد کمک کرده است.
اگرچه آلمان وارد سومین سال متوالی رکود خود می‌شود، مشکلات اقتصادی این کشور را می‌توان از سال ۲۰۱۹ ردیابی کرد، زمانی که تلاش‌های کربن‌زدایی به‌طورجدی آغاز شد و قدرت صنعتی سنتی آن را تهدید کرد. در همین حال، چین، کشوری که صنعت آلمان زمانی برای سودهای کلان به آن تکیه می‌کرد، به بزرگ‌ترین رقیب آن تبدیل‌شده است.
یک رابطه سمی
غول‌های خودروسازی آلمان در چین ثروتمند شدند و دهه‌ها پیش زمانی که فروش خودروهای داخلی در حال افزایش بود، وارد بازار شدند. موفقیت آسیایی آن‌ها به حمایت از دستمزدهای بالاتر در داخل کمک کرد. این روند در سال ۲۰۱۸ زمانی که بازار خودروهای جدید چین برای اولین بار از دهه ۱۹۹۰ منقبض‌شده و ۳ درصد کاهش یافت، معکوس شد و در سال ۲۰۱۹ قبل از اینکه همه‌گیری باعث توقف بازارهای جهانی شود، ۸ درصد دیگر کاهش یافت.
این روزها، سهم بازار سه خودروساز بزرگ آلمانی در حال کاهش است زیرا رقبای چینی خودروهای برقی ارزان‌تری را معرفی می‌کنند که اغلب از فناوری بهتری برخوردار هستند. در سال ۲۰۲۴، فروش BMW در چین ۱۳ درصد، مرسدس بنز ۷ درصد و فولکس‌واگن که چین را بزرگ‌ترین بازار خود می‌داند ۱۰ درصد کاهش یافت.
نوآ بارکین، مشاور ارشد گروه مشاوره رودیوم گفت که برای مدت طولانی در چین وضعیت آن‌قدر خوب بود که خودروسازان آلمانی، باوجود مشکلاتی که اکنون تجربه می‌کنند، در تلاش هستند تا جادوی دهه‌های گذشته را احیا کنند؛ اما برای آلمان، و درنتیجه اروپا، در چین چیزی بیشتر از سود شرکتی درخطر است.
بارکین گفت که اتکای خودروسازان آلمانی به بازار چین به پکن اهرمی علیه برلین می‌دهد زیرا آن‌ها اساساً می‌توانند از این وابستگی‌ها برای مسلح ساختن خود استفاده کنند.
این به‌نوبه خود، استراتژی ریسک‌پذیری چین اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا را بیشتر به خطر می‌اندازد. کمیسیون سال گذشته باوجوداینکه آلمان علیه اقدامات چین لابی کرد و به دلیل نگرانی‌های تلافی‌جویانه، بر خودروهای برقی ساخت چین تعرفه‌های گمرکی اعمال کرد.
مرز قول داده است که این وابستگی به چین را قطع کند، حتی اگر برای خودروسازان هزینه داشته باشد. او به شرکت‌های آلمانی نسبت به سرمایه‌گذاری‌های بزرگ‌تر در چین هشدار داده است و گفته است که اگر چنین اقداماتی با شکست مواجه شود، برای دریافت کمک‌های مالی به‌سوی دولت بازنگردند.
علاوه بر مشکلات خودروسازان، هزینه‌های انرژی بالاتر است که پس از تهاجم همه‌جانبه ولادیمیر پوتین به اوکراین افزایش یافت و بر ریسک ذاتی تصمیم آلمان برای وابسته کردن اقتصادش به گاز ارزان روسیه تأکید کرد.
انرژی گران‌قیمت همچنین باعث بالا رفتن هزینه‌های فولاد و آلومینیوم، ورودی‌های حیاتی برای صنعت خودرو می‌شود. بدتر از آن اینکه، ترامپ با تعرفه‌های جدید خود این دو فلز را هدف قرار داده است.
خودروسازان آلمانی نیز با بالاترین هزینه‌های نیروی کار در جهان روبرو هستند، میراث ایجاد اتحادیه‌های قدرتمند و چندین دهه سودهای سنگین از بازارهای چین. تلاش‌ها برای فرار از این هزینه‌ها بر اقتصاد تأثیر می‌گذارد.
براساس گزارشی که کمیسیون صنعت زدایی منتشر کرد، از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳، با نقل‌مکان خودروسازان آلمانی به کشورهای ارزان‌تر، تولید در آلمان ۸ درصد کاهش‌یافته است. این صنعت که به دلیل کاهش فروش و کاهش سود تحت‌فشار قرارگرفته است، در تلاش است تا با آن کنار بیاید.
فولکس‌واگن سال گذشته برای اولین بار در تاریخ ۸۷ ساله این شرکت، با درخواست برای کاهش ۱۰ درصدی دستمزد و تعطیلی سه کارخانه خودروسازی در آلمان، اتحادیه‌ها را متحیر کرد.
فولکس‌واگن در مواجهه باخشم کارگری و اعتصاب‌های هشداردهنده این کار را انجام داد و کارخانه‌ها را باز گذاشت، اگرچه کارگران با کاهش حقوق و مزایا موافقت کردند.
خودروسازان آلمانی همچنین روی برقی کردن خودروها تمرکز کرده‌اند و میلیاردها دلار برای توسعه مدل‌های جدید و تجهیزات مجدد کارخانه‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ اما تصمیم ائتلاف شولتز در اواخر سال ۲۰۲۳ برای پایان دادن به یارانه‌های سخاوتمندانه خودروهای برقی باعث شد تا بازار فروش خودروهای الکتریکی در آلمان از بین برود.
شوک‌هایی که بزرگ‌ترین صنعت و بزرگ‌ترین کارفرمای آلمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، سیاستمداران را به خود جذب می‌کند. مرز به همراه دیگر محافظه‌کاران از اتحادیه اروپا می‌خواهد تا سال ۲۰۳۵، برنامه حذف تدریجی خودروهای موتور احتراقی را کنار بگذارد.
خودروسازان هم فریب ایده دست زدن به اهداف اتحادیه اروپا را نمی‌خورند، زیرا این امر می‌تواند برنامه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت آن‌ها را به سمت برقی شدن خودروها به هم بزند.
عامل ترامپی
ترامپ با لغو یارانه‌های الکتریکی آمریکا و درخواست بازگشت به دوران حفاری‌های بیشتر نفت و گاز، توپ دیگری را وارد میدان این محاسبات کرده است. علاوه بر این، اگر او تعرفه‌هایی را علیه کانادا و مکزیک اعمال کند، می‌تواند دهه‌ها برنامه‌ریزی دقیق خودروسازان آلمانی برای بازار آمریکای شمالی را خدشه‌دار کند و به مشکلات اصلی آن‌ها بیفزاید.
خودروسازان در مواجهه با فروپاشی مدلی که آن‌ها و آلمان را ثروتمند کرد، با یک چالش وجودی روبرو هستند. مهم‌تر از همه، آن‌ها باید بفهمند که آیا مهارت مهندسی سنتی آلمان همچنان قادر به تولید خودروهای برقی جذابی است که رقبای چینی را شکست دهند و دوباره خودروها را به نیروی محرکه اقتصاد آلمان تبدیل کنند.
مرز باید اقتصاد منفعل آلمان، بوروکراسی بدنام، هزینه‌های بالا و ریسک گریزی ریشه‌ای را که در سیاست‌هایی از حذف ترمز بدهی و جلوگیری از استقراض دولت گرفته تا کاهش مزایای رفاهی گنجانده‌شده است، اصلاح کند.
به گفته کارشناسان این احتمالاً به معنای همکاری نزدیک‌تر با بروکسل است زیرا اتحادیه اروپا برای نجات پایگاه صنعتی این بلوک از تبعات رقابت آمریکا و چین تلاش خواهد کرد. این واقعیت که آلمان اکنون بخشی از مشکل است، ممکن است باعث شود که اروپا نیز بخشی از راه‌حل باشد.
مرز تمایل خود را برای انجام این کار نشان داده است و در سخنرانی ژانویه گفت که رهبری قوی‌تری را در اروپا ارائه خواهد کرد. سؤال این است که آیا این برای نجات آلمان و خودروسازان آن کافی خواهد بود؟
ماتیاس زینک، رئیس لابی تأمین‌کنندگان خودرو CLEPA و مدیرعامل شرکت سازنده قطعات خودرو شافلر گفت: «من دوست دارم آلمان را در اروپایی قوی‌تر، آلمانی قدرتمند ببینم، اما شک دارم چنین روزی فرابرسد.»
منبع: الجزیره