نهمین همایش بزرگداشت روز ملی آب با شعار «آب، انرژی و غذا: هوشمندی در مصرف، امنیت در منابع» با حضور جمعی از فعالان اقتصادی و نمایندگان دستگاه‌های دولتی، توسط مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران برگزار شد.
در این همایش تاکید شد: برای تاب‌آور شدن در برابر ناپایداری حوزه آب، غذا و انرژی، نیاز به تغییر اولویت‌ها و اتخاذ سیاست‌هایی هوشمند متناسب با سناریوهای محتمل آینده داریم. پیش از هر چیز باید مسائل مرتبط با حوزه‌های آب، انرژی و کشاورزی به زبانی ساده برای آحاد جامعه ترجمه شود و بزرگداشت روز ملی آب فرصتی سالانه برای تحقق این هدف است.
در پایان این همایش، بیانیه‌ای از سوی دبیرخانه همایش صادر شد که متن کامل آن را می‌خوانید:
بحرانی بودن وضعیت آب، انرژی و کشاورزی کشور بر همه شما حاضرین در این بزرگداشت روشن است. نهمین بزرگداشت روز ملی آب در پی آن بوده است که با آموختن از تجربیات گذشته، چراغی بر مسیر آینده بیفکند. چرا که اثر تصمیمات و اقدامات امروز، آینده را خواهد ساخت. از همین رو، توجه به رویکردهای آینده‌نگرانه در حل مسائل آب و کشاورزی ایران، یک انتخاب نیست؛ بلکه یک الزام است. شعار بزرگداشت در سال جاری «آب، غذا، انرژی؛ هوشمندی در مصرف، امنیت در منابع» است که بر لزوم توجه به همبستگی متقابل میان آب، غذا و انرژی، به عنوان نمونه‌ای از نگاه رو به جلو و آینده‌نگرانه، تأکید دارد.
آب، غذا و انرژی، به عنوان سه مولفه کلیدی توسعه، همبستگی متقابل با یکدیگر دارند. انرژی برای دسترسی به آب ضروری است و فرآیندهای تولید انرژی نیازمند استفاده از آب هستند. از طرف دیگر تولید غذا، مستلزم دسترسی به آب و انرژی است. بدین ترتیب سه سامانه‌ی آب، غذا و انرژی، در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر «سامانه‌ای متشکل از سامانه‌ها» را تشکیل می‌دهند. بر همین اساس، یکی از پیام‌های نهمین بزرگداشت روز ملی آب این است که راه‌حل چالش‌های آب تنها در حوزه آب خلاصه نمی‌شود، بلکه نیازمند نگاهی جامع و بین‌بخشی است.
ناترازی و ناپایداری در هر کدام از بخش‌های آب، غذا و انرژی، پایداری بخش دیگر را به مخاطره می‌اندازد. نکته حائز اهمیت اینجاست که انتظار می‌رود این ناترازی‌ها و ناپایداری‌ها در آینده افزایش یابند. با رشد جمعیت، تقاضا برای هر سه منبع آب، غذا و انرژی افزایش خواهد یافت و این موضوع نیز بر ناپایداری‌ها دامن خواهد زد. از سوی دیگر با افزایش دما ناشی از گرمایش جهانی، تقاضا برای آب و انرژی رو به افزایش است. تغییر اقلیم نیز موجب تغییر در رخداد وقایع حدی سیلاب و خشکسالی شده و با کاهش آب در دسترس و افزایش تقاضای آب، غذا و انرژی، منجر به افزایش ناپایداری‌ها خواهد شد.
برای تاب‌آور شدن در برابر این ناپایداری‌ها، نیاز به تغییر اولویت‌ها و اتخاذ سیاست‌هایی هوشمند متناسب با سناریوهای محتمل آینده داریم. پیش از هر چیز باید مسائل مرتبط با حوزه‌های آب، انرژی و کشاورزی به زبانی ساده برای آحاد جامعه ترجمه شود و بزرگداشت روز ملی آب فرصتی سالانه برای تحقق این هدف است. گام دیگر، کنار گذاشتن سیاست‌های ناکارآمد گذشته و بهره‌گیری هوشمندانه از نوآوری‌های سیاستی جهت مدیریت این منابع است. در زمینه نوآوری‌های سیاستی، در کنار توجه به همبستگی آب، غذا و انرژی، توجه به ساز و کارهای خلق ارزش به ویژه در حوزه دیپلماسی آب ضرورت دارد. تقویت ارتباط بین‌بخشی و اتخاذ رویکرد «هم‌آهنگ» در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری، اولویت دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. مشارکت شهروندان و NGOها، هم در زمینه بازتعریف الگوهای مصرف آب و انرژی و هم در زمینه تسهیم و مدیریت منابع، موضوع مهم دیگری است که باید مد نظر سیاست‌گذاران قرار گیرد و ضروری است که ضمن تقویت نقش جوامع محلی و حمایت از کسب و کارهای پایدار، رویکردهای گذشته با بهره‌گیری از ظرفیت خلاق نسل جوان بازتعریف شوند. در کنار نوآوری‌های سیاستی، توسعه نوآوری‌های فناورانه نیز ضرورت دارد که در این زمینه باید تقویت همکاری‌های بین‌المللی و ایجاد بسترهای انتقال دانش فنی و تجاربی جهانی مورد توجه قرار گیرد. در نهایت، انجام تمام اقدامات مذکور، مستلزم اصلاح رویه‌های حکمرانی است.
بخش خصوصی تولید کننده 90 درصد از غذا در کشور، مصرف‌کننده اصلی آب و نقش‌آفرین مهم در تولید و مصرف انرژی است. به همین دلیل، بخش خصوصی در بهینه‌سازی مصرف، ارتقاء بهره‌وری و تقویت نوآوری و همکاری نقش کانونی دارد و پیاده‌سازی نوآوری‌های سیاستی و فناورانه، بدون مشارکت بخش خصوصی میسر نخواهد بود. ایفای موثر این نقش، مستلزم کاهش تصدی‌گری دولت، بازتعریف سیاست‌های تعرفه‌ای، از میان برداشتن قیمت‌گذاری دستوری و در نهایت بهره‌گیری از شیوه‌های نوین تأمین مالی است. اتاق بازرگانی ایران با محوریت دو مرکز پژوهشی خود (یعنی مرکز پژوهش‌ها و مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب)، به عنوان دو پلتفرم تصمیم‌ساز ملی، تلاش کرده است ضمن تشریح تجربیات موفق جهانی و تبیین اولویت‌ها و سیاست‌های مورد نیاز کشور، در این زمینه نقش‌آفرین شود.
به عنوان یکی از این نقش‌آفرینی‌ها، اتاق ایران طی یک دهه گذشته با برگزاری مراسم بزرگداشت روز ملی آب، تلاش کرده است به جریان‌سازی و فرهنگ‌سازی درخصوص مسأله آب پرداخته و در مواجهه با چالش‌های این حوزه اثرگذار باشد. اکنون، بر این باوریم که پس از گذشت ده سال، زمان آن فرا رسیده که بخش خصوصی با رویکردی مطالبه‌گرانه‌تر وارد عرصه شود. به همین دلیل، اتاق ایران در سال‌های پیش‌رو، ضمن تداوم فرهنگ‌سازی، مطالبه‌گری برای رفع چالش‌های آب، غذا و انرژی را با جدیت بیشتری دنبال خواهد کرد و صدای مطالبه‌گر بخش خصوصی برای آینده‌ای پایدار خواهد بود.