مسائل اصلی و سناریوهای پیش روی ایران در سال آینده با انجام پژوهش «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» مشخص شدند. بر این اساس، سه مسئله «ضرورت اصلاحات ساختاری اقتصادی»، «بحران تامین آب» و «بیکاری» در صدر مسائل اصلی و سناریوهای پیش روی ایران در سال 1396 قرار گرفته اند.
در این پژوهش که از مهرماه سال ۱۳۹۵ و با حمایت مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری آغاز شد، مسائل ایران در سال ۱۳۹۶ با بهره‌گیری از هفت مسیر شناسایی و با نظر خبرگان اولویت‌بندی شد. در نهایت ۱۰۰ مسئله ایران به ترتیب اولویت اعلام شده که در این لینــک قابل دسترسی است.
با مشخص شدن امتیاز متغیرها، ۱۵ مسئله که دارای همزمان اهمیت و عدم قطعیت بالای ۵۰ از ۱۰۰ بودند برای سناریوسازی انتخاب شدند. این ۱۵ متغیر در قالب سه «عدم قطعیت کلیدی» دسته‌بندی شدند و پس از مشخص کردن حالتهای آنها با تشکیل پنل خبرگان و کمک گرفتن از نرم‌افزار سناریو ویزارد در نهایت سناریوهای پیش روی ایران در سال ۱۳۹۶ بدست آمد. نتایج کامل این پژوهش به‌همراه جزییات روش شناحتی در ایام نوروز در وب‌سایت آینده‌بان منتشر خواهد شد.
در «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» تعدادی از نهادهای علمی، پژوهشی و مطالعاتی دولتی و غیردولتی کشور با آینده‌بان همراه هستند و با یاری آنها دریافت نظرات شهروندان و خبرگان در سطح وسیع‌تری نسبت به سال‌های گذشته انجام شده است.
حامی اصلی «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری است که با همکاری این نهاد امکان دسترسی به اتاق‌های فکر استان‌های سراسر کشور فراهم شد و خبرگان و کارشناسان حوزه‌های مختلف در نظرسنجی‌های امسال شرکت کردند. بر این اساس یافته‌های مربوط به «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» با اطمینان بیشتری نسبت به سال‌های قبل منعکس‌کننده نظرات خبرگان سراسر کشور خواهد بود.
همچنین پس از انتشار گزارش عمومی «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» با همراهی دیگر حامیان این پروژه در سال ۱۳۹۶ نشست‌های علمی برای نقد و بررسی مسائل آینده ایران برگزار خواهد شد. حامیان «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، محیط زیست، سلامت و علم و فناوری شامل انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، انجمن ارزیابی محیط زیست ایران، پژوهشکده آینده‌پژوهی در سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان، انجمن اقتصاد شهری ایران، موسسه مطالعات ایران و اوراسیا، مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز و پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات خواهند بود.
«آینده‌پژوهی ایران» عنوان پژوهش سالانه‌ای است که از سال ۱۳۹۳ توسط آینده‌بان تهیه و در ابتدای هر سال منتشر می شود و «آینده‌پژوهی ایران سال ۱۳۹۶» چهارمین پژوهش از این دست است. «آینده‌بان» مجموعه‌ای غیردولتی و غیرانتفاعی است که قصد دارد تا با ایجاد پیوندی بین پژوهش‌های علمی حوزه آینده از یک‌سو و مسائل و ظرفیت‌های امروز و فردای جامعه ایران از سوی دیگر، نگاه خردمندانه به آینده را وارد فضای عمومی کند.