با توجه به اهمیت اقتصاد مقاومتی سال ۱۳۹۶ نیز در ادامه سال‌های قبل از سوی رهبر معظم انقلاب «سال اقتصاد مقاومتی؛ تولید - اشتغال» نام‌گذاری شد. اما اجرای اقتصاد مقاومتی و رونق تولید و اشتغال به الزامات و بسترهایی نیاز دارد. الزاماتی که باید موردتوجه تمام نهادها، ارگان‌ها و تک‌تک افراد جامعه باشد. عده‌ای تصور می‌کنند که اجرای اقتصاد مقاومتی تنها وظیفه قوه مجریه است درحالی‌که اقتصاد مقاومتی یک دیدگاه است که به تمام نهادها و قوا مربوط می‌شود و تمام بخش‌ها باید در تحقق آن تلاش کنند. به همان اندازه که قوه مجریه در تحقق آن نقش دارد قوه قضائیه و مقننه نیز نقش دارند. البته با توجه به این‌که قوه مجریه اداره امور اجرایی کشور را بر عهده دارد نقش راهبردی‌تری دارد.
محسن بهرامی ارض‌اقدس در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران می‌گوید: «باید تفکر تولیدی در کشور نهادینه شود و تولید به‌عنوان مسئله اصلی کشور تمام سیاست‌ها، برنامه‌ها و نگاه‌ها را در همه ارگان‌ها و سازمان‌ها به سمت خود جلب کند.»
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران برای رونق تولید و اشتغال‌آفرینی الزاماتی را ذکر می‌کند که مهم‌ترین آن عبارت‌اند از: امکان سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه در کشور؛ به گفته بهرامی ارض‌اقدس متأسفانه شرایطی به‌گونه‌ای نیست که سرمایه لازم برای این تعداد شغلی که موردنیاز است به کشور وارد شود.
او معتقد است: «باید در حوزه اشتغال‌زایی و تولید به دو نکته توجه شود؛ از خروج سرمایه مادی و انسانی از کشور جلوگیری شود؛ تلاش شود سرمایه خارجی در کشور جذب شود.»
او تصریح می‌کند: «متأسفانه این حلقه مفقوده کمتر موردتوجه قرارگرفته است. اما جذب سرمایه خارجی خود به پیش‌نیازهایی دارد که باید در کشور و اقتصاد و ساختارهای سیاست‌گذاری کشور موردتوجه قرار بگیرد.»
الزامات برای تولید و اشتغال کدام است؟
بهرامی ارض اقدس، رئیس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران الزامات تولید و اشتغال را نام می‌برد:
1-شفافیت اقتصادی
2- مبارزه با فساد اداری و اقتصادی
3-تعیین و تکلیف نرخ ارز
4-پیش‌بینی پذیر کردن اقتصاد
5-رقابتی کردن اقتصاد
6-تثبیت و اصلاح قوانین و مقررات
7-امنیت اقتصادی
8-شبکه بانکی توانا و کارآمد، نرخ سود بانکی مناسب
9-خروج دولت از بانکداری دستوری
10-خروج بانک‌ها از شرکت داری
11-فروش دارایی‌های مسموم شبکه بانکی.»
او این‌ها را پیش‌نیازهایی می‌داند که باید برای اشتغال آفرینی موردتوجه قرار گیرد. مادامی این پیش‌نیازها فراهم نشود، تأکید بر اشتغال ما را به همان نتیجه‌ای می‌رساند که سال‌های گذشته اتفاق افتاده است.
تولید بازدهی ندارد
تولید در کشور بازدهی ندارد؛ بهرامی ارض اقدس می‌گوید: «مسئله پایین بودن بازدهی تولید یکی از مواردی است که مانع جذب سرمایه کافی به این بخش شده است. باوجود تلاش‌های صورت گرفته هنوز بازدهی تولید نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی پایین‌تر است و همین موضوع باعث شده است تا سرمایه‌گذاران به این بخش توجه نکنند. بنابراین باید در ابتدا بازدهی بخش تولید در مقایسه با سایر بخش‌ها قابل‌رقابت شود.»
به گفته او، این‌که چرا تولید در کشور ما در طول دهه‌های اخیر به میزان قابل قبولی رشد نکرده، دلایل مختلفی دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها توجه نکردن قوا و سازمان‌های مختلف و مردم به آن است. تمام نهادها و بخش‌های حاکمیت و مردم باید در جهت نهادینه کردن فرهنگ تولید ملی و مصرف کالاهای داخلی تلاش کنند و این موضوع به یک فرهنگ تبدیل شود.
به گفته بهرامی ارض‌اقدس، الزام اولیه تولید وحدت ملی، هماهنگی قوای سه‌گانه، همراهی رسانه ملی و هم‌آوایی برای ایجاد یک رابطه مناسب با جامعه جهانی است تا بتوانیم یکی از شعارهای اقتصاد مقاومتی-اقتصاد درون‌زایِ برون‌نگر- را محقق کنیم.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران می‌گوید: «برای اقتصاد درون‌زایِ برون‌نگر باید تولید صادرات‌محور را حمایت کنیم. برای تولید صادرات‌محور، باید روابط خوبی با دنیا داشته باشم. این‌ها با همدیگر منظومه پیوسته‌ای هستند که اگر هرکدام از این حلقه‌ها قطع شود هدف نهایی که همان رونق تولید و اشتغال است، محقق نمی‌شود.»
مهم‌ترین مشکل کدام است؟
کدام مشکل بیشترین ارتباط را با حوزه تولید دارد؟ بهرامی ارض اقدس پاسخ می‌دهد: «مهم‌ترین مشکلی که رابطه مستقیمی با تولید دارد، ساختار بانکداری ایران است. در دنیا به‌صورت عمده بانک‌ها ضمن حفظ منافع خود در خدمت تولید هستند. ولی در ایران نظام بانکی این‌گونه نیست. وقتی‌که نرخ تورم در سال‌های اخیر کاهش‌یافته و تک‌رقمی شده، همچنان برخی از بانک‌ها در پشت پرده نرخ‌های سود بسیار بالاتری نسبت به تورم جاری به سپرده‌گذاران می‌پردازند و همین عامل موجب شده تا سرمایه‌گذاران به‌جای ورود به عرصه تولید دارایی خود را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند. برای رونق تولید نیازمند یک جراحی بزرگ در نظام بانکی کشور هستیم.»
او به پدیده قاچاق که رابطه مستقیمی با تولید ملی دارد اشاره می‌کند: «باید با ریشه‌یابی و رهگیری کالاهای قاچاق، کاری کرد که تولیدکننده با خیال آسوده به تولید بپردازد. تا قاچاق ریشه‌کن نشود رونق تولید ممکن نخواهد بود. سیستم مالیاتی کشور باید به‌طور کامل در خدمت تولید باشد و برای رونق تولید و اشتغال نظام تأمین اجتماعی کشور اصلاح شود.»
صنعت، کشاورزی یا خدمات؟
ایران هم در حوزه صنعت و هم در حوزه خدمات و کشاورزی ظرفیت اشتغال آفرینی دارد. به گفته بهرامی ارض اقدس، صنعت ما به دلیل ظرفیت‌های عمومی و زیرساخت‌هایی که دارد اگر زمینه نوسازی و بازسازی خطوط تولید داخل فراهم شود و امکان ارتباط با شرکت‌های بزرگ جهانی را درزمینهٔ تولید محصولات مرغوب و برندهای معتبر جهانی را داشته باشد، جای رشد دارد. اگر در کشاورزی هم برنامه ترویج مناسبی داشته باشیم ظرفیت بالایی درزمینهٔ استفاده بهتر از آب، خاک و تولید محصول باارزش افزوده بالاتری وجود دارد. البته صنعت هم می‌تواند در خدمت کشاورزی مکانیزه باشد.
او تأکید می‌کند: «توجه ویژه به مزیت‌های اقتصادی کشور از مواردی است که باید در رونق تولید و اشتغال مدنظر قرار گیرد. هم‌اکنون مزیت اصلی کشور در بخش کشاورزی است. ایران در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی جایگاه ویژه‌ای در جهان دارد که می‌توان در جهت صادرات آن را تقویت کرد.»
بخش خصوصی و جایگاه آن در تولید و اشتغال
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تأکید می‌کند: «رونق تولید و اشتغال به یک بخش خصوصی توانمند نیاز دارد. اما بخش خصوصی در ایران گرفتار مشکلات متعددی است که مانع از بزرگ شدن این حوزه است.»
به گفته بهرامی ارض‌اقدس، رئیس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تا این الزامات و نهادسازی‌ها عملیاتی نشود، تولید و اشتغال آن‌گونه که شایسته است، رونق نمی‌گیرد. رونق تولید و اشتغال نیازمند تغییر دیدگاه و چاره‌اندیشی برای کل منظومه در ارتباط با این مسئله است.