ساماندهی نظام توزیع بار در کشور، یکی از سیاستهایی است که برای مقابله با قاچاق در دستور کار قرار گرفته است و براساس آن، صاحبان و بهرهبرداران انبارها و مراکز نگهداری کالا موظفاند هرگونه اطلاعات مربوط به انبار یا مرکز نگهداری کالای خود را در سامانه جامع انبارها ثبت کنند. در نتیجه اجرای این سیاست، از حمل بار در اندازه تجاری بهصورت کامیون، کامیونت و وانتبار از مبدأ یا به مقصدی که در سامانه جامع انبارها ثبتنشده باشد، ممانعت خواهد شد.
از یک سو، عدهای معتقدند که با نظارت بر ورودی، خروجی و محتویات انبارها میتوان از توزیع کالاهای قاچاق جلوگیری کرد؛ اما از سوی دیگر کسانی نیز هستند که مبارزه با قاچاق از طریق نظارت بر انبارها را به مثابه اختراع دوباره چرخ میدانند و معتقدند این کار علاوه بر اینکه توانایی جلوگیری از قاچاق را ندارد، از روانی امور جلوگیری میکند و باعث افزایش هزینه و اتلاف وقت میشود.
رئیس هیئت مدیره کانون سراسری انجمنهای حملونقل بینالمللی ایران میگوید: مبارزه با قاچاق در قالب نظارت بر موجودی انبارها، برخورد با معلول است و همانگونه که برخورد با معلول در این حوزه تاکنون نتیجه نداده است، از این به بعد نیز نتیجه نخواهد داد.
مسعود دانشمند، با اشاره به اینکه ناوگان حمل و نقل بار کشور به سامانهGPS مجهز است، میگوید: این سامانه قابلیت افزوده شدن اطلاعات زیادی دارد و میتوان اطلاعات مورد نیاز درمورد مبدأ بارگیری یا مقصد تخلیه بار را نیز با استفاده از همین سامانه رصد کرد و لزومی به ایجاد یک مرحله زمانبر در فرایند حمل و نقل نیست.
او معتقد است: وقتی سامانهGPS در کشور توسعه پیدا کرده و همه اطلاعات حمل و نقل را نیز میتوان در قالب آن ساماندهی کرد، الزام به ثبت انبارها کار را سختتر میکند و نتیجهای جز افزایش هزینه و اتلاف زمان ندارد.
به گفته دانشمند، حجم واردات کشور حدود 37 میلیارد دلار و مجموعه قاچاق کشور بین 15 تا 25 میلیارد دلار برآورد میشود که حداقل به اندازه 45 درصد حجم کل واردات کشور است.
رئیس هیئت مدیره کانون سراسری انجمنهای حملونقل بینالمللی ایران تأکید میکند که برای مبارزه با قاچاق باید ریشه آن را پیدا کرد و آن را خشکاند.
دانشمند ادامه میدهد: در شرایط فعلی در مبادی ورودی کشور انبارها تحت کنترل هستند و بارهای ورودی و خروجی باید ثبت شوند و ضوابط را طی کنند اما این تشریفات، وقت مجموعه را میگیرد و هزینهها را افزایش میدهد که در نهایت به زیان مصرف کننده نهایی خواهد بود.
این فعال حوزه حمل و نقل، با تأکید بر لزوم یافتن راهحل اساسی برای مبارزه با قاچاق، تصریح میکند: ما هنوز بررسی نکردهایم که کالای قاچاق از گمرک وارد کشور میشود یا از مبادی دیگر، اما مطمئناً بدون پروانه گمرکی و با ترتیب دیگری وارد کشور میشود.
او میافزاید: کسانی که این کالاها را به هر ترتیبی، بدون پروانه گمرکی وارد کشور میکنند، حتماً برای جابجایی و انبار هم راهکارهایی دارند، پس الزام به ثبت انبار و ممنوعیت حمل بار فاقد ثبت در سامانه نمیتواند از کار آنها جلوگیری کند.
دانشمند ادامه میدهد: این سامانه بر انبارهای حومه شهرها هم نظارت خواهد داشت اما کالایی که به صورت قاچاق وارد این انبارها میشوند بدون بارنامه نیستند و از آنجا که کل محورهای حمل و نقلی کشور تحت نظارت پلیس و نیروهای انتظامی است، تا قبل از رسیدن به مقصد بارها کنترل میشوند.
رئیس هیئت مدیره کانون سراسری انجمنهای حملونقل بینالمللی ایران، با تأکید بر لزوم بررسی سیاستهای کشورهای موفق در مبارزه با قاچاق، اظهار میکند: در جنوب ایران، شش کشور حوزه خلیج فارس، گمرک را بین خود حذف کردهاند و قاچاق را نیز از بین بردهاند، ما نیز بهجای اختراع دوباره چرخ، باید بررسی کنیم کشورهایی که در همسایگی ما هستند و قاچاق را از بین بردهاند، چگونه عمل کردهاند.