باید درباره برنامههای اقتصادی از دولتمردان، سیاستگذاران و کنشگران اقتصادی پرسیده شود. شهروندان در کشورهای توسعهیافته کنشگران فعالی در عرصه مطالبهگری هستند؛ مردم درباره اقتصاد و تصمیمگیریهایی که دولتها یا سیاستمداران برای اقتصاد میگیرند از آنها پرسش کنند. این پاسخ مهدی پازوکی استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی است به این سؤال که، این روزها سپهر اقتصادی ایران چه وضعیتی دارد؟
پازوکی در گفتوگو با پایگاه خبری اتاق ایران میگوید: «این روزها، با شنیدن وعده و وعید نامزدهای ریاستجمهوری، آرزو میکنم کهای کاش مردم قبل از بــاور چند برابر شدن یارانه، دو برابر شدن درآمد در عرض چهار سال و اشتغال چندمیلیونی، نرخ رشد بالا و هزاران وعده شیرین دیگر، از سیاستگذاران بپرسند که چگونه میخواهید این کار را انجام دهید؟ از کجا منابع مالی یارانه چند برابر و کارانه بیکاری را تهیه میکنید؟»
او به اهمیت برنامهریزی در اقتصاد اشاره میکند و میگوید: «اقتصاد علم منطق و ریاضیات است و باید همه شهروندان، سیاستگذاران و دولتمردان قبل از ایجاد هر نوع انتظاری در جامعه، فکر کنند که این تصمیم آنها چه تبعاتی بر جامعه و اقتصاد کشور میگذارد یا اثر مثبت این تصمیمها کدام است؟»
پازوکی معتقد است: «قبل از هر خواسته و مطالبهای فعالان اقتصادی، بخش خصوصی و مردم باید یاد بگیرند و سؤال کنند که فلان وعده بر اساس کدام برنامه تحقق پیدا خواهد کرد و منابع مالی این برنامه کدام است؟» او تأکید میکند اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی وظیفه دارد به فعالان و کنشگران اقتصادی و به مردم بگوید که برای هر تحقق هر خواستهای از برنامه و منابع مالی آن سؤال کنند.
مسئله امروز اقتصاد ایران کدام است؟ به گفته پازوکی، اقتصاد ایران قبل از شعار، نیاز به طراحی سیستم و استراتژی راهبری دارد. الزام رشد اقتصادی برنامهریزی بلندمدت و پایداری است که با تحولات سیاسی این برنامهها تغییر نکند.
او درباره کارنامه اقتصادی دولت یازدهم در چهار سال گذشته، معتقد است: «در شرایط فعلی دولت یازدهم، کارنامه خیلی خوبی دارد؛ در این دوره اقتصاد ایران توانست با کشورهای جهان و اقتصاد بینالملل تعامل برقرار کند و این بسیار بااهمیت است. افقی پیشروی اقتصاد ایران گشوده شده است؛ اما میتوانست وضعیت بهتر از این باشد ولی با موانعی جدی برای حرکت روبرو بود.»
او درباره این موانع میگوید: «در هر سیستم اقتصادی که افکار برنامه ستیزی یا تندروی حاکم باشد، اقتصاد از مسیر اصلی خارج میکند یا حرکتان به مانع برخورد میکند. بهعنوانمثال چگونه عدهای میتوانند یارانه را چندین برابر افزایش دهند؟ وقتی دولت بودجه عمرانی ندارند، چگونه عدهای میخواهند چنین سیستمی در اقتصاد جاری کنند.»
او معتقد است: «دولت دوازدهم باید از همان سال اول یارانه دهک مرفه جامعه را حذف کند و فقط به دهک پایین تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی یارانه بدهد.»
مبارزه با فساد مهترین کارنامه اقتصادی دولت یازدهم
او درباره مهمترین نکته در کارنامه اقتصاد دولتی یازدهم میگوید: «مهمترین مسئله نه کنترل تورم و رکود است و نه نرخ رشد اقتصادی، ازنظر من مهمترین مسئله پایهریزی مبارزه با فساد و شفافیت بود که در این دولت بر آن تأکید میشد.»
او درباره مبارزه با فساد در دولت یازدهم تصریح میکند: «روحانی مهمترین گامهای مبارزه با فساد را در تاریخ بعد از انقلاب برداشت. مطابق قانون اساسی دولت وظیفه پیشگیری از فساد دارد و برخورد با آن بر عهده نهاد دیگری است اما رئیسجمهوری تا جایی که توانایی داشته باقدرت با این پدیده برخورد کرده است و عملکرد قابل قبولی در این خصوص دارد.»
پازوکی درباره دیگر سیاستهای اقتصادی میگوید: «کاهش تورم یکی از کارهای مثبت اقتصادی دولت یازدهم بود؛ کاهش نرخ تورم به زیر بهره بانکی سبب شده که ریختوپاشهای کمتری صورت بگیرد. در چهار سال گذشته میزان معوقات بانکی، افزایشی پیدا نکرده است این در حالی است که همچنان روند پرداخت تسهیلات در سیستم بانکی ادامه دارد.»
پازوکی با اشاره به اثرگذاری تورم بر جامعه میگوید: «تورم قاتل فقرا و حقوقبگیران است. در بررسی شاخصهای فلاکت این عدد را بسیار تأثیرگذار میدانیم. رتبه ایران در شاخص فلاکت در سال 1391، عدد 46 بوده که در سال 95 این عدد به 21 رسیده است. واقعاً اینیک حرکت قابلتقدیر است.»
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی به برجام، و سهم ایران در بازارهای نفت و برداشته شدن تحریمها اشاره میکند و میگوید: «اقتصاد ایران به تعامل با جهان نیاز دارد. آنها باید بتوانند با بازارهای منطقهای و جهانی ارتباط برقرار کنند و بتوانند توان رقابتی خود را افزایش دهند. تفکری که پشتوانه برنامهای نداشته باشد اقتصاد نمیتواند در مسیر پیشرو راه خود را به سمت توسعه بگشاید.