در صد و دوازدهمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» مجموعه‌ای از تحولات اخیر در سه‌لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط نهادهای اقتصادی بین‌المللی مورد واکاوی قرار گرفته است.
در تحولات جهانی آمریکا و چین با امضای توافق‌نامه‌ای مهم در لندن، گامی بلند در جهت کاهش تنش‌های تجاری برداشتند. این توافق‌نامه، که حاصل ماه‌ها مذاکره در ژنو و پکن است، نقشه راهی مرحله‌ای برای بازسازی روابط تجاری، تسهیل کنترل‌های صادراتی و تضمین رعایت مقررات در زنجیره‌های تأمین حیاتی ترسیم می‌کند. در قلب این توافق، تعهد چین به از سرگیری صادرات عناصر نادر خاکی به ایالات متحده قرار دارد؛ اقدامی که برای احیای صنایعی همچون هوافضا، انرژی پاک و الکترونیک پیشرفته در آمریکا حیاتی تلقی می‌شود. برای چین، این توافق دسترسی مجدد به بازار ایالات متحده و کاهش تهدید تحریم‌های تجاری را به همراه دارد و جایگاه پکن را در مذاکرات اصلاح ساختار سازمان تجارت جهانی و توافق‌نامه‌های منطقه‌ای تقویت می‌کند.
وزیر توسعه اقتصادی روسیه هشدار داد که اقتصاد این کشور در آستانه ورود به رکود قرار دارد. او با اشاره به نشانه‌های کاهش سرعت رشد اقتصادی اظهار کرد: «بر اساس شاخص‌های کنونی و فضای روانی کسب‌وکار، به نظر می‌رسد در آستانه رکود هستیم». این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که اقتصاد روسیه از سال ۲۰۲۲، با تشدید جنگ اوکراین و اعمال تحریم‌های گسترده غرب، تحت فشار شدیدی قرار گرفته است. با وجود این چالش‌ها، اقتصاد این کشور در دو سال اخیر عملکردی فراتر از انتظار داشته است.
رئیس کمیسیون اروپا، اعلام کرد که اتحادیه اروپا پیشنهاد مکتوب جدیدی از دولت ایالات متحده برای توافق تجاری دریافت کرده است. این پیشنهاد گامی کلیدی در مذاکرات جاری برای جلوگیری از اعمال موج جدید تعرفه‌های است که قرار است از ۹ ژوئیه اجرایی شوند. وی بدون افشای جزئیات پیشنهاد، تاکید کرد که «همه گزینه‌ها روی میز است»، از جمله ادامه مذاکرات یا اعمال اقدامات تلافی‌جویانه، بسته به نتیجه بررسی‌ها.
در تحولات منطقه شرکت سعودی آکوا پاور قصد دارد دو نیروگاه خورشیدی بزرگ، هر یک با ظرفیت یک گیگاوات، در ترکیه احداث کند. این پروژه بخشی از برنامه گسترده این شرکت برای سرمایه‌گذاری چندمیلیارد دلاری در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر ترکیه است. وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه اعلام کرد که مذاکرات نهایی برای امضای قرارداد این دو نیروگاه در جریان است.
او همچنین از گفت‌وگوهای همزمان برای اجرای پروژه‌های خورشیدی دیگر با ظرفیت کلی سه گیگاوات خبر داد. این طرح‌ها در راستای هدف راهبردی دولت ترکیه برای افزایش ظرفیت انرژی تجدیدپذیر به ۱۲۰ گیگاوات تا سال ۲۰۳۵ تعریف شده‌اند.
عمان با تصویب قانون مالیات بر درآمد افراد، به نخستین عضو شورای همکاری خلیج فارس تبدیل شد که مالیات مستقیم بر اشخاص حقیقی اعمال می‌کند. این قانون از ابتدای سال ۲۰۲۸ لازم‌الاجرا خواهد بود و افرادی را شامل می‌شود که درآمد سالانه آن‌ها از ۱۰۹ هزار دلار فراتر رود. قانون جدید نرخ پایه مالیاتی ۵ درصد را برای درآمدهای بالای آستانه تعیین کرده است. مدیر پروژه مالیات بر درآمد افراد در دستگاه مالیاتی عمان، اظهار داشت که سقف معافیت مالیاتی این قانون از بالاترین سطوح جهانی است، به گونه‌ای که ۹۹ درصد شهروندان و مقیمان از پرداخت آن معاف خواهند بود. وی این اقدام را ابزاری کلیدی برای تأمین مالی پایدار در بلندمدت توصیف کرد.
براساس آخرین داده‌های اتحادیه اتاق‌ها و بورس‌های کالای ترکیه، تعداد شرکت‌های تعطیل‌شده در پنج ماه نخست سال ۲۰۲۵ نسبت به دوره مشابه سال قبل بیش از ۱۲ درصد افزایش یافته است. در این بازه زمانی، بیش از ۱۱ هزار شرکت در سراسر ترکیه فعالیت خود را متوقف کرده‌اند، در حالی که ثبت شرکت‌های جدید با کاهشی حدود ۳ درصد مواجه بوده است. این آمار نشان دهنده وخامت محیط کسب‌وکار در ترکیه و تشدید فشارهای اقتصادی بر بخش‌های تولیدی و خدماتی است. شاخص نسبت تعطیلی به تأسیس شرکت‌ها از ۲۱.۷ درصد در سال ۲۰۲۴ به ۲۵.۱ درصد در سال جاری افزایش یافته است که حاکی از کاهش پویایی اقتصادی و افت خالص تعداد شرکت‌های فعال است.
در پژوهش‌های تازه گزارش چشم‌انداز تجارت جهانی منتشر شده توسط وزارت تجارت و بازرگانی بریتانیا، در برهه‌ای از تحولات ژئوپولیتیکی، اقتصادی و فناورانه چشمگیر تهیه‌شده است. این گزارش تلاش دارد مسیر تحول تولید ناخالص داخلی و تجارت جهانی را تا افق ۲۰۵۰ ترسیم کند و در عین حال، پیچیدگی‌های ناشی از شوک‌های کوتاه‌مدت، نظیر تنش‌های تعرفه‌ای، تغییرات جمعیتی و نوسانات سیاستی را نیز تحلیل کند.
در شرایطی که پویایی‌های جهان به سرعت در حال تغییر است، این گزارش چارچوبی تحلیلی ارائه می‌دهد که مبتنی بر داده‌های نهادهایی همچون صندوق بین‌المللی پول و دفتر مسئولیت بودجه بریتانیا بوده و تمرکز آن بر نیروهای ساختاری تاثیرگذار بر رشد اقتصادی بلندمدت، مانند جمعیت، بهره‌وری، فناوری و پیوندهای تجاری است. این سند همچنین تلاش می‌کند فرصت‌ها و مخاطراتی را که کشورهای توسعه‌یافته و نوظهور در آینده تجربه خواهند کرد شناسایی کرده و به سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی، ابزاری تحلیلی برای تصمیم‌گیری بهتر ارائه دهد.
گزارش شاخص تجارت کالایی منتشر شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۵ توسط دبیرخانه سازمان تجارت جهانی به عنوان یک شاخص پیش‌نگر ترکیبی، مسیر کوتاه‌مدت تجارت کالایی را پیش از انتشار آمار رسمی نشان می‌دهد. نسخه کنونی شاخص که عدد 103.5 را در آوریل ۲۰۲۵ نشان می‌دهد، رشد چشمگیر حجم تجارت را در سه‌ماهه نخست سال منعکس می‌کند، رشدی که به احتمال زیاد ناشی از واردکنندگانی است که پیش از اجرای تعرفه‌های جدید، اقدام به پیش‌خرید کالا کرده‌اند.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران درحرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران موردبحث و بررسی قرار می‌گیرند.
متن کامل صد و دوازدهمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا مشاهده کنید.