تکمیل مسیر ترانزیتی میلک – چابهار یکی از مطالبات جدی اعضای اتاق مشترک ایران و افغانستان است. به اعتقاد آنها این مسیر در زمان کوتاهتری میتواند کالا را از دریا به داخل افغانستان و بالعکس، منتقل کند. با این وجود استفاده از این مسیر به دلیل شرایط نامناسب زیرساختی، توجیه اقتصادی ندارد. در این رابطه عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان به تشریح موضوع و مطالبه بخش خصوصی میپردازد.
دینمحمد فیضمحمدی، عضو هیاتمدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان و بازرس انجمن صنفی شرکتهای حملونقل بینالمللی خراسان در گفتوگو با اتاق ایران آنلاین با تأکید بر جایگاه خراسان بهعنوان قطب ترانزیت کشور، از چالشهای جدی مسیر میلک–چابهار، مشکلات توقفات مرزی و نگاه امنیتی حاکم بر مرزهای شرقی انتقاد میکند و میگوید تکمیلنشدن زیرساختهای جادهای و ضعف امکانات رفاهی موجب شده ناوگان حملونقل میل چندانی به این مسیر نداشته باشد.
او وضعیت مسیرهای ترانزیتی ایران بهویژه محور میلک–چابهار را تشریح میکند و یادآور میشود که استان خراسان بهعنوان قطب ترانزیت کشور شناخته میشود؛ استانی که بیش از ۳۵۰ شرکت فعال ترانزیتی و حدود ۱۴ تا ۱۵ هزار ناوگان که در آن فعالیت میکنند و نقش جدی در توسعه کریدورهای آسیای مرکزی و افغانستان دارند.
به گفته او، حدود ۹۰ درصد بار ترانزیت توسط شرکتهای این استان جابهجا میشود. با این حال بیشترین مشکلات نیز در همین گذرگاهها بروز میکند؛ مشکلاتی که به گفته او، ریشه اصلیشان چالشهای مرزی است. فیضمحمدی تصریح میکند در ده سال گذشته تجارت خارجی اعم از صادرات، واردات و ترانزیت بیشترین هزینه را بابت توقفات مرزی پرداخت کرده است.
او توضیح میدهد: بارها هشدار دادهایم که اگر قرار است توسعه ترانزیت بهعنوان سومین صنعت ارزآور کشور جدی گرفته شود، باید معضلات مرزی کاهش یابد. به گفته او همین دغدغهها باعث شد دو همایش ملی در مشهد برگزار شود و مطالبات فعالان ترانزیت از سوی مقامات مسئول پذیرفته شود.
این فعال اقتصادی یادآور میشود: در یک ماه گذشته نیز نشست دیپلماسی استانی با حضور رئیس دستگاه دیپلماسی و رئیس مجلس در مشهد برگزار شد تا برای روانسازی مرزها راهکارهای عملی ارائه شود.
عضو هیات مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان محور اصلی گفتوگو را مسیر چابهار میداند؛ مسیری که به گفته فیضمحمدی میتواند نقطه اتصال مهمی میان افغانستان، پاکستان و بازارهای آسیای میانه باشد. او تأکید میکند سه استان خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستانوبلوچستان هر سه دارای مرز فعال با افغانستان هستند و باید هماهنگی بیشتری برای بهرهگیری از ظرفیت این گذرگاهها داشته باشند.
فیضمحمدی یکی از ریشههای اصلی مشکلات را غلبه نگاه امنیتی بر مرزهای شرقی میداند. هرچند او تأکید میکند امنیت مرزها اولویت جدی است؛ اما هشدار میدهد نباید این نگاه باعث عقبماندن اقتصاد شود. او توضیح میدهد: از یک طرف قاچاق سوخت از ایران وجود دارد و از طرف دیگر قاچاق مواد مخدر از افغانستان؛ اما اینها نباید مانع بهرهگیری از فرصت چابهار برای توسعه اقتصادی دو کشور شود.
به گفته او، ظرفیتهای چابهار در حوزه دریایی و بندری بسیار بالا است؛ اما ظرفیت جادهای دچار ضعف است و همین موجب کاهش رغبت ناوگان حملونقل شده است. این فعال اقتصادی میگوید: امکانات رفاهی، سوخت و خدمات در مسیر ناکافی است و رانندگان رغبت لازم را ندارند. باید بار دوسر فراهم شود تا ناوگان ملی بتواند از این فرصت استفاده کند.
او مشکل اصلی مسیر را تکمیل نشدن جاده عنوان میکند و ادامه میدهد: ۷۰۰ کیلومتر مسیر از میلک تا چابهار وجود دارد که زیرساخت جادهای آن کامل نیست. به گفته او، در استان سیستان جایگاههای سوخت کافی برای کامیونها وجود ندارد و خدمات رفاهی نیز فراهم نیست، پس رانندگان از نظر اقتصادی هم انگیزهای برای رفتوآمد در این مسیر ندارند.
در هر صورت بر اساس اطلاعات موجود مسیر میلک–چابهار از نگاه فعالان ترانزیت، ظرفیت تبدیل شدن به یکی از مهمترین کریدورهای منطقه را دارد؛ اما ضعف زیرساختهای جادهای، کمبود سوخت و خدمات رفاهی، توقفات طولانی در مرز و نگاه امنیتی سنگین، مانع بهرهبرداری کامل از این گذرگاه است. فیضمحمدی تأکید میکند چابهار میتواند برای هر دو کشور ایران و افغانستان یک فرصت اقتصادی کمنظیر باشد.