در جلسه کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران که با حضور فعالان سکوهای معاملات آنلاین طلا و نقره محور برگزار شد، ضوابط فعالیت سکوهای معاملات آنلاین طلا و نقره مصوب کمیته تخصصی هیأت مقرراتزدایی که قرار است بهزودی در صحن اصلی هیأت بررسی و تصویب شود، مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
در این جلسه، فعالان بخش خصوصی و اعضای کمیسیون فاوا، ضمن تحلیل مواد مختلف پیشنویس، نسبت به برخی موارد چالشبرانگیز در نحوه تنظیم مقررات، ملاحظات مهمی را مطرح کردند.
مهمترین نکات و انتقادات مطرحشده
۱. مغایرتهای قانونی در حوزه قیمتگذاری
اعضا با اشاره به ماده ۴ پیشنویس، اعلام کردند تعیین سقف کارمزد و مداخله در نحوه قیمتگذاری پلتفرمها، با بند «ط» ماده ۵۵ قانون نظام صنفی رایانهای مغایرت دارد. به گفته فعالان، اقتصاد پلتفرمی ماهیتی رقابتی دارد و نرخگذاری دستوری باعث کاهش جذابیت و نوآوری در کسبوکارهای این حوزه میشود.
۲. تعیین ساعات فعالیت پلتفرمها برخلاف ماهیت کسبوکارهای دیجیتال
براساس پیشنویس، بانک مرکزی موظف است ساعات فعالیت روزانه پلتفرمها را تعیین کند؛ موضوعی که به گفته اعضا، با صلاحیت قانونی اتاقهای اصناف و نوع فعالیت ۲۴ساعته کسبوکارهای دیجیتال در تضاد است.
۳. ابهام در تعریف نقش «خزانه» و لزوم رفع انحصار
در جلسه مطرح شد که برخی اصطلاحات مانند «صندوق ذخیره طلا» تعریف دقیقی در پیشنویس ندارند. همچنین تأکید شد که مطابق مصوبه هیأت وزیران، خزانه میتواند توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی مورد تأیید بانک مرکزی ایجاد شود و محدودسازی آن، مانع ورود بازیگران جدید خواهد شد. پیشنهاد شد بانک مرکزی ضوابط صلاحیت خزانه را ظرف یک ماه تدوین و از انحصار جلوگیری کند.
۴. لزوم اصلاح تعریف «طلا و نقره قابل تحویل»
اعضا خواستار اضافه شدن طلای آبشده استاندارد به گزینههای قابلتحویل شدند، زیرا محدود شدن تحویل به شمشهای استاندارد ۸۷۱۸ و ۸۷۱۹ هزینههای عملیاتی را افزایش داده و به زیان مصرفکننده نهایی تمام میشود. همچنین پیشنهاد شد خزانهها به روشهای نوین عیارسنجی مجهز شوند تا زیان ناشی از متهزنی طلا به کسبوکارها تحمیل نشود.
۵. نقد به محدودیتهای پیشنهادی در سامانه نظارتی و سقف ذخایر
در حالیکه پیشنویس فروش را به ذخایر تأییدشده سامانه نظارتی محدود کرده، فعالان اعلام کردند سکوها معمولاً ۲۰ درصد سرمایه در گردش خود را بهصورت طلا نگهداری میکنند و این موضوع برای پاسخگویی به مشتریان لازم است. پیشنهاد شد ذخیره ۲۰ درصدی پذیرفته شده و برای آن سازوکار توثیق دارایی نزد بانک مرکزی تعریف شود.
۶. پرهیز از مقرراتگذاری تکراری و غیرضروری
به گفته فعالان، الزام دوباره پلتفرمها به احراز هویت یا تعیین سقف تراکنش بانکی، در حالیکه قوانین مبارزه با پولشویی این موارد را پوشش داده، افزایش مقررات زائد خواهد بود و باید حذف یا اصلاح شود.
۷. مخالفت با ممنوعیت خرید و فروش بین کاربران (C2C)
براساس پیشنویس، خرید و فروش بین کاربران ممنوع شده است. اعضای کمیسیون اعلام کردند این بند با قاعده تسلیط و اصول مالکیت در قانون مدنی مغایرت دارد. همچنین ثبت تمام انتقالات در سامانه جامع تجارت، ریسکهای پولشویی را پوشش میدهد، بنابراین حذف این ممنوعیت ضروری است.
جمعبندی جلسه
در پایان نشست، اعضای کمیسیون فاوا و نمایندگان پلتفرمهای طلا تأکید کردند که هدف اصلی بخش خصوصی، شفافسازی، کاهش ریسک، حفظ رقابتپذیری و جلوگیری از انحصار در بازار معاملات آنلاین طلا و نقره است.
مقرر شد جمعبندی نظرات کارشناسی به صورت مکتوب به مراجع تصمیمگیر شامل هیأت مقرراتزدایی، وزارت صمت و بانک مرکزی ارسال شود.