علی مسعودی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در نشست این کمیسیون با اعلام این خبر گفت: این تصمیم که به دستور دکتر عارف، رئیس ستاد ملی هوش مصنوعی اتخاذ شده است، نقش محوری بخش خصوصی در سیاستگذاری و اجرای برنامههای ملی هوش مصنوعی را تقویت میکند.
مسعودی در تشریح این تصمیم گفت: «با توجه به پیگیریهای انجامشده و نقد جایگاه کمرنگ بخش خصوصی در تقسیمکار ملی هوش مصنوعی، در جلسهای با حضور دکتر عارف، پیشنهاد ما برای استقرار دبیرخانه این کمیته در اتاق مورد تصویب قرار گرفت. این مأموریت، مسئولیت جدیدی بر دوش اتاق میگذارد تا بتواند صدای واحد و سازمانیافته تمامی فعالان بخش خصوصی را در حکمرانی هوش مصنوعی کشور نمایندگی و تقویت کند.»
سیامک خلج، عضو کمیته اقتصاد دیجیتال شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، با انتقاد از فقدان شاخصهای دقیق اندازهگیری در کشور، گفت: «اقتصاد دیجیتال در ایران بدون ابزار پایش علمی اداره میشود و این وضعیت، حکمرانی را با چالش جدی مواجه کرده است. در حالی که کشورهای پیشرو سهم اقتصاد دیجیتال خود را بر اساس شاخصهای شفاف محاسبه میکنند، در ایران ارقام در حد اظهارنظر باقی مانده؛ گاه ۲ درصد، گاه ۷ درصد و حتی تا ۱۵ درصد، بدون مبنای علمی مشخص.»
وی با اشاره به رتبهبندی جهانی افزود: «چین با سهم ۴۵ درصدی از تولید ناخالص داخلی در صدر اقتصادهای دیجیتال جهان قرار دارد. ایران بر اساس برآوردهای غیررسمی در جایگاه پایینی قرار دارد و حتی مقایسه با کشورهایی مانند ترکیه نیز فاقد پشتوانه آماری معتبر است.»
محمدحسین ابراهیمخان، نماینده مرکز همکاریهای تحول و پیشرفت ریاست جمهوری، با اشاره به چالشهای سنجش اقتصاد دیجیتال گفت: «آخرین برآورد وزارت ارتباطات، سهم این حوزه از تولید ناخالص داخلی را ۴.۹ درصد اعلام کرده که بخش عمدهای از آن متکی به زیرساختهاست. برای گذار از آمارهای پراکنده، پیشنهاد ایجاد یک رصدخانه ملی اقتصاد دیجیتال مطرح است تا دادههای دقیق و لحظهای در اختیار سیاستگذاران قرار گیرد.»
شهاب جوانمردی، عضو کمیسیون فاوا، با طرح این پرسش که «آیا ما برای رشد هر یک درصد اقتصاد دیجیتال آمادگی سرمایهگذاری داریم؟»، تصریح کرد: «افزایش سهم اقتصاد دیجیتال از ۶.۵ به ۷ درصد، معادل ۴.۵ میلیارد دلار رشد و مستلزم تخصیص بین ۳ تا ۲۰ میلیارد دلار منابع جدید است.»
وی با مقایسه ایران با کشورهای منطقه گفت: «ترکیه سهم ۱۰ تا ۱۱ درصدی، امارات بالای ۱۵ درصد و چین بیش از ۴۵ درصد دارند. در آن کشورها، منابع سیاستی، مالی، انسانی و کسبوکاری همگرا شدهاند، اما ما این همگرایی را نمیبینیم.» جوانمردی با تأکید بر بازتعریف نقش اتاق بازرگانی افزود: «اتاق باید فراتر از نقد و تبیین عمل کند؛ میتواند سیاستساز مکمل دولت، هماهنگکننده بین بنگاههای سنتی و نوآور، و تسهیلگر بینالمللی باشد. تحول دیجیتال باید به عنوان یک ماموریت رسمی اتاق تعریف شود.»
سعید رسولاف، نایبرئیس کمیسیون فاوا، با اشاره به چالشهای ساختاری گفت: «مهمترین مشکل، نبود درک صحیح از اقتصاد دیجیتال نزد برخی نهادهاست. بسیاری آن را صرفاً ابزار میبینند، در حالی که جریان خلق ارزش و تولید ثروت است.» وی با انتقاد از وضعیت قانونگذاری افزود: «پیش از بلوغ اکوسیستم، قوانینی تدوین میشود که رشد طبیعی را متوقف میکند. طرح قانون حمایت از محتوای فراگیر پس از ۲۰ سال هنوز فاقد تعریف مشخص است و سند تقسیم درآمد محتوا به قدری مبهم است که حتی متولیان خود به اجرای آن اعتقاد ندارند.»
شهرام حاجقربانی، نایبرئیس دیگر کمیسیون، به دو چالش کلیدی اشاره کرد: «در موضوع پلتفرمهای طلا، باید تعادل میان کسبوکار سنتی و دیجیتال برقرار شود. همچنین امنیت سرمایهگذاری بخش خصوصی در حوزه احراز هویت دیجیتال با ورود انحصاری برخی نهادهای دولتی به خطر افتاده و اتاق باید نقش فعالی در حفظ این امنیت ایفا کند.»
داود ادیب، رئیس اتحادیه صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی،مشاوران و پیمانکاران صنعت مخابرات ایران گفت: «تا ریشههای ناکارآمدی حل نشود، صحبت از افزایش سهم اقتصاد دیجیتال بینتیجه است. ورود برخی نهادها به ساختارهای ایجادشده توسط بخش خصوصی، منافع کسبشده را تهدید میکند.»
سادینا آبایی، عضو کمیسیون، بر ضرورت آموزش و فرهنگسازی تأکید کرد و گفت: «ریسک پروژههای فناوری بسیار بالاست و پوشش بیمهای وجود ندارد. نامهای به بیمه مرکزی نوشته شده که باید جدی پیگیری شود.»
محمد زائری، رئیس مرکز بهبود کسبوکار اتاق ایران، گزارش داد: «طرح ملی هوش مصنوعی در مجلس نهایی و به شورای نگهبان و مجمع تشخیص ارسال شده است. بخش خصوصی باید در تدوین آییننامهها نقش فعال داشته باشد.» وی همچنین به موافقت هیئت مقرراتزدایی با انعطاف در اعلام قیمت پلتفرمهای طلا اشاره کرد.
احمد سیاری، دبیر کمیته اقتصاد دیجیتال سران قوا و رئیس کانون کارفرمایان، بر نقش اتاق در شناسایی شرکتهای فعال تأکید کرد و گفت: «بدون شناسنامهدار کردن بازیگران این حوزه، امکان پایش دقیق وجود ندارد.»
سید حمیدرضا میرزابابایی، مشاور کمیسیون فاوا، در گزارش تحولات ماه گذشته به روندهای جهانی اشاره کرد: «سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری در تراشههای هوش مصنوعی، افزایش سهبرابری قیمت رم و رشد ارزش استارتآپ کرسر به ۲۹ میلیارد دلار، نشاندهنده شتاب بیسابقه انقلاب هوش مصنوعی است.» وی افزود: «بر اساس گزارش سرفشارک، ایران در شاخص کیفیت زندگی دیجیتال رتبه ۱۰۰ از ۱۲۱ کشور جهان و رتبه ۳۰ از ۳۵ کشور آسیایی دارد.»
در پایان نشست، مسعودی همچنین پیشنهاد کرد پلتفرم جامع پایش اقتصاد دیجیتال کشور با محوریت اتاق بازرگانی ایران و مشارکت همه نهادهای ذیربط طراحی شود. به گفته وی، این پلتفرم میتواند برای نخستینبار آماری علمی، منسجم و قابل استناد از وضعیت اقتصاد دیجیتال کشور در اختیار سیاستگذاران قرار دهد.
بر اساس مباحث طرح شده در این نشست، سه محور زیرساختهای فنی، خدمات دیجیتال و سرمایه انسانی بهعنوان ستونهای اصلی نظام پایش تعریف شدند. واگذاری دبیرخانه کمیته بخش خصوصی ستاد هوش مصنوعی به اتاق ایران و محوریت آن در طراحی پلتفرم ملی پایش اقتصاد دیجیتال، گامی استراتژیک در جهت تحقق هدف سهم ۱۰ درصدی این حوزه از تولید ناخالص ملی در برنامه «ایران دیجیتال ۲۰۳۰» ارزیابی میشود.