علی نقوی، رئیس کمیسیون فنی، مهندسی و احداث اتاق ایران در نشست این کمیسیون، با تأکید بر اهمیت راهبردی بازار افغانستان برای صدور خدمات فنیمهندسی کشور گفت: افغانستان بهواسطه نیاز گسترده به بازسازی زیرساختها، اشتراکات فرهنگی و جغرافیایی و مزیتهای رقابتی شرکتهای ایرانی، یکی از بازارهای اولویتدار و نزدیک برای توسعه فعالیتهای فنیمهندسی ایران به شمار میرود.
وی افزود: تفاهمنامههای امضاشده میان فعالان بخش خصوصی دو کشور، صرفاً نقطه آغاز مسیر همکاری است و تبدیل این تفاهمنامهها به قراردادهای اجرایی، نیازمند ارزیابی دقیق ریسکها، طراحی سازوکارهای مالی و تضمینی و هماهنگی نهادی در سطح دیپلماسی اقتصادی است.
رئیس کمیسیون همچنین بر ضرورت توجه جدی به ضوابط حاکم بر مناقصات بینالمللی و بهکارگیری اصول و چارچوبهای قراردادهای فیدیک بهعنوان یکی از الزامات موفقیت در پروژههای برونمرزی تأکید کرد و گفت: رعایت این قواعد میتواند نقش مؤثری در افزایش شفافیت، کاهش اختلافات قراردادی و ارتقای جایگاه شرکتهای فنیمهندسی ایرانی در بازارهای بینالمللی ایفا کند.
در ادامه نشست، دکتر عیسی منصوری، رئیس مرکز پژوهشهای اتاق ایران، با اشاره به نقش پژوهشهای مسئلهمحور در پشتیبانی از تصمیمسازیهای بخش خصوصی، از آمادگی مرکز پژوهشها برای همکاری با کمیسیون فنی، مهندسی و احداث اتاق ایران در زمینه تعریف و اجرای پژوهشها و پروژههای مشترک خبر داد. وی نمونه حاضر از تعامل کمیسیون، تشکلهای تخصصی و مرکز پژوهشها را گامی مهم در جهت بهرهگیری نظاممند از ظرفیتهای کارشناسی بخش خصوصی دانست و بر ضرورت تداوم این نوع همکاریها در حوزههای توسعهای تأکید کرد.
در ادامه، دکتر علیرضا مقدسزاده اردبیلی، رئیس شورای هماهنگی تشکلهای مهندسی کشور و رئیس سندیکای شرکتهای ساختمانی و راهسازی ایران، با تأکید بر ضرورت هماهنگی نهادی در توسعه فعالیتهای فنیمهندسی برونمرزی، بر نقش کلیدی تشکلهای مهندسی در تدوین قراردادهای همسان تاکید کرد. وی گفت: تشکلهای تخصصی، بهواسطه ارتباط مستقیم با اجرا و شناخت میدانی از چالشهای فنی، حقوقی و مدیریتی پروژهها، میتوانند سهم مؤثری در ارتقای کیفیت قراردادها، کاهش ریسکهای اجرایی و افزایش کارآمدی پروژههای فنیمهندسی، بهویژه در بازارهایی مانند افغانستان، ایفا کنند.
مهندس محمد حلوایی، نایبرئیس کمیسیون خدمات فنی، مهندسی و احداث اتاق ایران و رئیس انجمن اپک، در ادامه این نشست، با اشاره به ضرورت حرفهایسازی فرآیند انعقاد قراردادها در پروژههای برونمرزی، اهمیت تهیه و بهروزرسانی پیوستهای قراردادهای همسان ۵۴۹۰ را یادآور شد و گفت: نگاه حاکم بر تدوین این پیوستها باید نگاهی فنی و معطوف به ارتقای کیفیت اجرای پروژهها باشد؛ نگاهی که هدف آن کاهش چالشهای حقوقی، اجرایی و مالی و افزایش موفقیت پروژههای فنیمهندسی است.
گزارش سفر هیئت اتاق بازرگانی ایران به کابل
در این نشست، گزارش سفر هیئت اتاق ایران به افغانستان و حضور در چهارمین نمایشگاه ملی و بینالمللی امام ابوحنیفه کابل ارائه شد. سعید نوشاد سهیلی، نماینده اعزامی کمیسیون به افغانستان، با ارائه گزارشی از این سفر چهارروزه، گفت: ایران با حضور نزدیک به ۴۰ غرفه و حدود ۱۰۰ فعال اقتصادی، گستردهترین مشارکت را در این نمایشگاه داشت و در جریان این رویداد، تفاهمنامههایی به ارزش ۲۶۲ میلیون دلار میان فعالان بخش خصوصی ایران و افغانستان به امضا رسید.
به گفته وی، پس از ایران، ازبکستان با ۳۲ میلیون دلار و هند با حدود ۳۰۰ هزار دلار تفاهمنامه، در رتبههای بعدی قرار داشتند.
انرژی؛ محور اصلی همکاریهای فنیومهندسی
در ادامه این گزارش، به نشست هیئت ایرانی با مدیران شرکت برق افغانستان (برشنا) اشاره شد. نماینده اتاق بازرگانی ایران گفت: بر اساس اعلام مقامات برشنا، حدود ۷۵ درصد برق مصرفی افغانستان از کشورهای همسایه وارد میشود و این کشور با کسری حدود ۶۰۰۰ مگاواتی در تأمین برق مواجه است.
وی افزود: در این نشست، ظرفیتهای صنعت برق ایران شامل صادرات انرژی، توسعه خطوط انتقال، تولید تجهیزات برق، احداث نیروگاههای خورشیدی و بادی و همچنین آموزش نیروی انسانی تخصصی معرفی شد.
در جریان این مذاکرات، مقامات افغانستان با اشاره به محدودیتهای مالی دولت این کشور، دو مدل اصلی را برای اجرای پروژهها پیشنهاد کردند: اجرای پروژهها در قالب BOT (ساخت، بهرهبرداری و انتقال) با دورههای بلندمدت و همچنین تهاتر خدمات فنیمهندسی با بهرهبرداری از معادن یا سایر داراییهای اقتصادی.
نگاه افغانستان به همکاری با ایران
در بخش دیگری از نشست، به دیدارهای هیئت اتاق ایران با مقامات وزارت انرژی و آب افغانستان و اتاق بازرگانی این کشور اشاره شد. در این دیدارها، مقامات افغانستان بر اشتراکات فرهنگی، زبانی و اجتماعی دو کشور تأکید کرده و علاقهمندی خود را برای انتقال دانش فنی، اجرای پروژههای مشترک و آموزش مهندسان افغانستانی با مشارکت شرکتهای ایرانی اعلام کردند.
حسن کاظمی، عضو هیئتمدیره انجمن صنفی شرکتهای صنایع نیرو و آب (استصنا)، با اشاره به توانمندیهای بخش خصوصی افغانستان گفت: بخش خصوصی این کشور از نظر تجربه فعالیت در شرایط دشوار، ارتباطات منطقهای و دسترسی به شبکههای مالی بینالمللی، ظرفیتهای قابل توجهی دارد و زمینه همکاری مشترک میان سرمایهگذاران دو طرف وجود دارد.
در گزارش ارائهشده، احیای کریدور ترانزیتی چابهار–زاهدان–میلک–قندهار بهعنوان یکی از زیرساختهای کلیدی توسعه همکاریهای اقتصادی مطرح شد؛ مسیری که میتواند نقش مؤثری در تسهیل صادرات خدمات فنیمهندسی و کالاهای ایرانی به افغانستان ایفا کند.
در جمعبندی این نشست، رئیس کمیسیون فنی، مهندسی و احداث اتاق ایران با اشاره به اهمیت راهبردی افغانستان در برنامههای صدور خدمات فنیمهندسی کشور، پیشنهاد کرد جلسهای تخصصی با محوریت افغانستان و با مشارکت بخش امور بینالملل اتاق ایران برگزار شود.
به گفته وی، در این نشست تخصصی، تفاهمنامههای امضاشده، میزان ریسک پروژهها، شرایط امنیتی و همچنین سازوکارهای اجرایی، مالی و تضمینهای سرمایهگذاری بهصورت دقیق و کارشناسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. وی تأکید کرد: تبدیل تفاهمنامهها به قراردادهای اجرایی، نیازمند برنامهریزی مرحلهبهمرحله، هماهنگی نهادی و ارزیابی واقعبینانه فرصتها و چالشهای موجود است و کمیسیون، پیگیری موضوع همکاریهای فنیمهندسی با افغانستان را با جدیت ادامه خواهد داد.