مشکل امروز اقتصاد ایران چیست؟ چالش‌ها و ابرچالش‌هایی که اقتصاد ایران را تهدید می‌کند کدام است؟ محمدقلی یوسفی در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران می‌گوید: «مهم‌ترین مشکل امروز اقتصاد ایران نشناختن مسئله اقتصاد کشور است. ما هنوز نمی‌دانیم اصلی‌ترین چالش اقتصاد ما کدام است؟ آیا یک چالش اقتصاد ما را تهدید می‌کند یا چالش‌های متعدد؟ اولویت با کدام است و ارتباط این مسائل و چالش‌ها با همدیگر چیست؟»
او نکته دوم را مشخص نشدن تعریف دقیق توسعه اقتصادی می‌داند: «توسعه فرآیندی است چندبعدی که نه‌تنها متغیرهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را شامل می‌شود بلکه توسط نهادها شکل می‌گیرد و تکامل می‌یابد.»
او معتقد است: «نهادهای رسمی مانند قوانین و مقررات به‌سادگی قابل‌تغییر و اصلاح هستند؛ اما در این میان نقش نهادهای موازی و غیررسمی را نباید نادیده گرفت.»
یوسفی از وضعیت نهادهای تأثیرگذار در کشور انتقاد می‌کند و معتقد است: «اقتصاد ایران با هیچ الگو، سبک و مکتبی سازگاری کامل ندارد؛ اقتصاد ایران اقتصادی بدون الگو است که شناخت آن نیاز به درک پیچیدگی‌های زیادی دارد.»
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و اقتصاددان نهادگرا معتقد است: «مهم‌ترین مسئله دیگر در اقتصاد ایران برنامه‌گریزی و شعارزدگی است. ما یا برنامه نداریم، یا برنامه‌های غیرواقعی و ایده‌آل‌گرایانه داریم که به واقعیت‌های روز خیلی توجه ندارد و یا تفکر نهادی که برنامه را می‌نویسد باآنکه اجرا می‌کند در عمل فرق دارد و این‌ها به اجرای برنامه پایبند نیستند.»
یوسفی اما در نقد دیگری به اقتصاد ایران می‌گوید: «البته خیلی‌ها فرق رشد اقتصاد و توسعه اقتصادی را هم نمی‌دانند و رشد اقتصادی را به‌منزله توسعه آن عنوان می‌کنند؛ اما این اصلاً درست نیست. توسعه با نیروی انسانی و بعد انسانی آن سروکار دارد تا با عدد و رقم. توسعه با اصلاح ساختار همراه است و رشد یک جهش آنی است؛ رشد می‌تواند معلول توسعه باشد و برعکس آن به‌سختی ممکن است.»
او درباره دولت دوازدهم می‌گوید: دولت یازدهم در بعضی حوزه‌ها موفق بوده است؛ دولت در حوزه برجام و لغو تحریم‌ها موفق عمل کرد. ولی تبعات تحریم همچنان بر اقتصاد ایران سایه افکنده است. او این تبعات را فساد، قاچاق و دخالت بیش‌ازاندازه دولت در اقتصاد می‌داند.
به گفته یوسفی، اگرچه بزرگ شدن دولت یا مسئله ساختاری-تاریخی است ولی در به وجود آمدن این وضعیت ما نمی‌توانیم عامل تحریم را نادیده بگیریم که دولت‌ها به هر بهانه‌ای می‌خواستند اختیارات خود را زیاد کنند.
او معتقد است: «دولت دوازدهم باید تغییر دیدگاه بدهد؛ دولت اول آقای روحانی به مسئله اقتصاد ایران نگاه استراتژیک ندارد، مسئله را به‌صورت استراتژیک بررسی نکرده و مشکلات را بر اساس این الگو شناسایی نکرده بود.»
او تأکید می‌کند: «تا زمانی که دولت وجود این مشکلات و این نگاه را باور نکند، نمی‌تواند برنامه اقتصادی مناسبی برای اقتصاد تهیه کند. دولت باید قبل از انتخاب وزرا و تصمیمی قطعی، مشکلات اصلی اقتصاد ایران را شناسایی کند و برای آن راه‌حل بیابد.»
او تأکید می‌کند: «دولت و قوه مجریه به‌تنهایی نمی‌تواند برای این مشکلات راه برون‌رفتی پیدا کند؛ حل این مسائل به همراهی همه قوا و سازمان‌ها نیازمند است.» به گفته یوسفی دولت باید هدف، استراتژی و برنامه خود را مشخص کند و وزرا و تیم خود را بر این اساس انتخاب کند.