یک سال قبل هیچ‌کس تصور نمی‌کرد که ویروس کرونا جهان را به یک بحران کم‌سابقه بکشاند؛ اما این اتفاق رخ داد و اکنون جهان در حالی وارد سال 2021 شده است که ویروس کرونا همچنان قربانی می‌گیرد و به اقتصاد جهانی هزینه تحمیل می‌کند.
همه‌گیری ویروس کرونا باعث شد که بسیاری از محاسبات کلان اقتصادی به هم بخورد و بسیاری از پیش‌بینی‌ها نقش بر آب شود. در نظرسنجی سال گذشته فایننشال تایمز تنها 18 درصد از شرکت‌کنندگان پیش‌بینی کرده بودند که اقتصاد آمریکا در سال 2020 وارد رکود می‌شود، اما همه‌گیری کرونا رکودی کم‌سابقه را برای آمریکا و دیگر اقتصادهای جهان اعم از توسعه‌یافته، نوظهور یا درحال‌توسعه رقم زد.
البته طی یک سال گذشته علاوه بر بحران کرونا، نااطمینانی‌های دیگری نیز درباره جنبه‌های مختلف اقتصاد جهانی و عوامل تأثیرگذار بر آن وجود داشته است که اعضای تحریریه نشریه فایننشال تایمز پیش‌بینی خود درباره این نااطمینانی‌ها را نیز ارائه کرده‌اند.
آیا آمریکا و چین به یک توافق تجاری جدید خواهند رسید؟
رعنا فروهر: نه! اگرچه جهان شاهد لحن مسالمت‌آمیزتری میان دولت بایدن و چین خواهد بود، به نظر نمی‌رسد که امسال هیچ‌یک از اختلافات بنیادی میان دو کشور –از اتهام نقض مقررات سازمان تجارت جهانی گرفته تا استانداردهای کاری و زیست‌محیطی و همچنین قوانین مرتبط با غول‌های فناوری و اقتصاد دیجیتال- حل‌وفصل شود. جو بایدن نمی‌تواند با چین نرم‌تر برخورد کند، زیرا می‌ترسد که حمایت ایالت‌های رقابتی را در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره از دست بدهد. چین نیز به رهبری رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ اعلام کرده است که می‌خواهد تا سال 2035 از فناوری‌ها و زنجیره‌های تأمین آمریکایی مستقل شود. بدین ترتیب روند «یک جهان، دو نظام» بر جهان غالب خواهد شد.
آیا اقتصاد هند به سطح پیش از بحران کرونا بازخواهد گشت؟
ایمی کازمین: بله! هند به‌شدت از محدودیت‌های سختگیرانه مرتبط با ویروس کرونا آسیب دید. تولید ناخالص هند در سه‌ماهه دوم سال 2020 نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن سقوط بی‌سابقه 24 درصدی را تجربه کرد. برآورد می‌شود که اقتصاد هند در سال 2020 حدود 9 درصد نسبت به سال 2019 کوچکتر شده باشد، اما از سوی دیگر پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که اقتصاد هند در سال 2021 حدود 10 درصد رشد خواهد کرد. البته این بازگشت با دگرگونی بزرگی همراه خواهد شد؛ شرکت‌های بزرگ که از سرمایه و منابع مالی بیشتری برخوردارند، سهم بیشتری از بازار را از آن خود خواهند کرد و افزایش سهم آنها از بازار به قیمت کاهش سهم کسب‌وکارهای خانوادگی خواهد بود. از علی‌رغم بهبود قابل‌توجه آمارهای کلان اقتصادی، بسیاری از خانوارها و کسب‌وکارهای کوچک همچنان در مشقت به سر خواهند برد و این مسئله می‌تواند مانعی برای رشد اقتصادی هند در بلندمدت باشد.
آیا آمریکا به توافق هسته‌ای سال 2015 با ایران (برجام) بازخواهد گشت؟
اندرو انگلند: بله! جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا می‌گوید که اگر ایران به رعایت کامل تعهداتش در برجام بازگردد، واشنگتن نیز به این توافق بازخواهد گشت. حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران نیز می‌گوید که اگر آمریکا تحریم‌های خود علیه ایران را بردارد، تهران نیز فعالیت‌های هسته‌ای خود را در راستای برجام کاهش خواهد داد. آقای روحانی معمار این توافق بوده و سرنوشت آن نقشی تعیین‌کننده در میراثی که وی از خود بر جای می‌گذارد، خواهد داشت. اما اگر مخالفان حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ماه ژوئن (خرداد) به پیروزی برسند –که انتظار می‌رود چنین باشد- اوضاع پیچیده‌تر خواهد شد.
آیا اکثریت جمعیت 5 میلیارد نفری افراد بزرگسال جهان واکسینه خواهند شد؟
سارا نویل: نه! اگرچه دولت‌ها و مقامات بخش سلامت به این نتیجه رسیده‌اند که واکسیناسیون گسترده و موفق جهانی تنها راه توقف شیوع کووید-19 است، اما به نظر می‌رسد بحث گستره پوشش همچنان یک نقطه اختلاف میان کشورهای ثروتمند و فقیر جهان باشد. البته تلاش‌هایی برای رفع این اختلافات در جریان است؛ کوواکس که یک طرح ابتکاری جهانی برای دسترسی برابر به ایمنی (واکسن کرونا) است، به توافقاتی برای تأمین حدود 2 میلیون دُز واکسن دست یافته است. اما دشواری‌های لجستیکی و احتمالاً کمبود منابع مالی باعث خواهد شد که برخی کشورهای نیازمند، برای اجرای برنامه‌های واکسیناسیون گسترده دچار مشکل شوند. علاوه بر این، حتی در کشورهایی مانند بریتانیا و آمریکا نیز تردید برای واکسن زدن –که یک مسئله کلیدی در سال 2021 به شمار می‌رود- تلاش‌ها برای واکسیناسیون اکثریت غالب شهروندان را دچار مشکل خواهد کرد.
آیا سال 2021 نقطه عطفی برای خودروهای برقی خواهد بود؟
جان گپر: بله! افزایش فروش خودروهای برقی در چین به کمک یارانه‌های دولتی طی سال‌های اخیر امیدواری‌های کاذبی را ایجاد کرده بود. اما این بار فروش وسایل نقلیه برقی در آلمان و کشورهای اسکاندیناوی پیشرفت غیرمنتظره‌ای داشته و استفاده از خودروهای دیزلی رو به کاهش نهاده است. بانک مورگان استنلی پیش‌بینی می‌کند که فروش جهانی وسایل نقلیه برقی در سال 2021 بیش از 50 درصد افزایش خواهد یافت. این اتفاق خواهد افتاد و نسبت فروش خودروهای برقی به کل خودروهای نو فروخته شده در جهان، از 3.2 درصد در سال 2020 به حدود 5 درصد در سال 2021 خواهد رسید.
آیا مجموع ارزش بازار 5 غول فناوری آمریکا از 8 تریلیون دلار فراتر خواهد رفت؟
ریچارد واترز: بله! با توجه به اینکه مجموع ارزش بازار این شرکت‌ها طی دو سال اخیر بیش از دو برابر شده و به 7 تریلیون دلار رسیده است و از طرفی نهادهای رگولاتوری در اطراف این شرکت‌ها دیده می‌شوند، شاید چنین به نظر برسد که زمان خروج از سهام این شرکت‌ها فرا رسیده است. اما 5 غول فناوری –اپل، مایکروسافت، آمازون، آلفابت و فیس‌بوک- بهتر از اغلب شرکت‌ها بر این بحران فائق آمده‌اند. جف بیزوس، مدیرعامل آمازون و ثروتمندترین فرد جهان، شاهد افزایش چشمگیر ثروت خود بوده است. انتظار می‌رود در سال 2021 مجموع درآمد این 5 شرکت نسبت به سال گذشته 13 درصد یعنی 160 میلیارد دلار افزایش یابد و در شرایطی که جهان تلاش می‌کند همه‌گیری کرونا را پشت سر بگذارد، این یک رقم درخشان خواهد بود. با در نظر گرفتن اینکه این شرکت‌ها به دنبال جایی برای سرمایه‌گذاری مازاد نقدینگی خود هستند، برای سرمایه‌گذاران سخت خواهد بود که در برابر چنین رشد تضمین‌شده‌ای مقاومت کنند.
آیا قیمت نفت بالاتر از 50 دلار در هر بشکه تثبیت خواهد شد؟
آنجلی راوال: بله! آغاز برنامه‌های واکسیناسیون گسترده جان تازه‌ای به بازار نفت داده است. اما آیا پس از ماه‌ها قرنطینه و ممنوعیت سفر که به کاهش مصرف و قیمت نفت منجر شد، آیا این خوش‌بینی پابرجا خواهد ماند؟ همچنان که اقتصاد جهانی بهبود می‌یابد، مصرف نیز افزایش خواهد یافت. این افزایش مصرف احتمالاً هرگونه افزایش تولید نفت در کشورهای اوپک، روسیه و متحدان آنها که سال گذشته کاهش بی‌سابقه‌ای را در سطح تولید خود اعمال کردند، جبران می‌کند. اگرچه اتحاد آنها شکننده به نظر می‌رسد، اما بدترین سناریوی ممکن این خواهد بود که میلیون‌ها بشکه نفت بدون هیچ محدودیتی روانه بازار شود. البته با توجه به اینکه تولیدکنندگان نفت مایل نیستند سقوط دیگری در قیمت‌ها رخ دهد، احتمالاً هرگونه افزایش تولید نفت با روند بهبود تقاضا همخوانی خواهد داشت.