روند صعودی قیمت نفت طی روزهای اخیر تحت تأثیر جهش آمار مبتلایان به کووید-19 در هند که سومین واردکننده بزرگ نفت جهان به شمار می‌رود، متوقف شده است.
ائتلاف نفتی اوپک پلاس از سال گذشته با مداخله به‌موقع در بازار و کاهش عرضه نفت، اثرات همه‌گیری کرونا بر بازار نفت را مهار کرد. اعضای این ائتلاف نفتی در ماه‌های اخیر نیز به‌منظور جلوگیری از افزایش موجودی مازاد انبارهای نفت قبل از بهبود کامل بازار، سطح عرضه خود را همچنان پایین نگاه داشته‌اند. اما این بار رشد چشمگیر شمار مبتلایان به کووید-19 در هند مانع بهبود سریع‌تر بازار نفت شده است. با این حال، اکثریت قاطع تحلیلگران بازار نفت معتقدند که روند بهبود بازار نفت در آینده نیز ادامه خواهد یافت. آنها معتقدند که اکنون بحث اینکه آیا بازار نفت بهبود می‌یابد، مطرح نیست بلکه سؤال این است که سرعت این بهبود چقدر خواهد بود و قیمت نفت چه زمانی به نقطه اوج خواهد رسید.
در این میان، محدودیت‌های مرتبط با همه‌گیری کرونا در اروپا نیز بر میزان نااطمینانی‌ها افزوده است. ماه گذشته بسیاری از دولت‌های اروپایی محدودیت‌ها را تمدید کردند و با این کار باعث به تعویق افتادن بهبودی کامل بازار نفت شدند. اما این بار در حالی که دولت‌های اروپایی خود را برای برداشتن محدودیت‌ها آماده می‌کنند، هند درگیر شدیدترین جهش آمار مبتلایان به کووید-19 از ابتدای وقوع این همه‌گیری جهانی شده است.
هفته گذشته مقامات اتحادیه اروپا پیشنهاد کاهش یا لغو محدودیت سفر به 27 کشور عضو این اتحادیه را برای فصل تابستان امسال مطرح کردند. اتخاذ چنین تصمیمی به افزایش تقاضا برای سوخت جت –که یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های تقاضای جهانی نفت است- خواهد شد. در آمریکا نیز آمار روزانه مبتلایان به کووید-19 در حال کاهش و آمار کسانی که در برابر این بیماری واکسینه شده‌اند، رو به افزایش است. در نتیجه، چندین ایالت آمریکا از جمله ایالت نیویورک در حال لغو محدودیت‌های مرتبط با همه‌گیری کرونا هستند. این تحولات تأثیر عمیقی بر قیمت نفت خام خواهند داشت. اما این بدان معنا نیست که همه تحلیلگران بر سر اینکه تقاضای نفت و قیمت نفت چگونه از تحولات اخیر تأثیر می‌پذیرند، اتفاق نظر دارند.
آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در گزارش ماه گذشته خود از چشم‌انداز بازار نفت، پیش‌بینی کرد که میانگین تقاضای روزانه نفت در جهان طی سال جاری میلادی با افزایش 5.7 میلیون بشکه‌ای نسبت به سال گذشته به 96.7 میلیون بشکه خواهد رسید. دلیل این افزایش قابل‌توجه، بهبود احتمالی تقاضای نفت در آمریکا و چین –بزرگترین واردکنندگان نفت جهان- عنوان شده است. آژانس بین‌المللی انرژی میانگین قیمت هر بشکه نفت خام برنت در سه‌ماهه دوم سال جاری میلادی را 65 دلار و در دوره‌های سه‌ماهه سوم و چهارم به ترتیب 61 و 60 دلار پیش‌بینی کرده است.
حدود دو هفته قبل، مؤسسه ریستاد انرژی پیش‌بینی خود از تقاضای جهانی نفت در ماه مه (ماه جاری میلادی) را به میزان 914 هزار بشکه در روز تعدیل کرد و کاهش تقاضای نفت در هند بر اثر جهش آمار مبتلایان به کووید-19 را عامل اصلی این تعدیل پیش‌بینی دانست. تداوم این وضعیت بدون شک به افزایش مجدد موجودی انبارهای نفت منجر خواهد شد.
اما همه فعالان و تحلیلگران بازار این‌گونه بدبین نیستند. شرکت خدمات مالی و بانکداری گلدمن ساکس اخیراً پیش‌بینی کرده است که قیمت نفت در تابستان امسال به 80 دلار خواهد رسید. این شرکت برای پیش‌بینی خود یک دلیل ساده ذکر کرده است: میزان افزایش تقاضای نفت –که طرف عرضه آن را پوشش نمی‌دهد- نباید دست‌کم گرفته شود.
لوئیس دیکسون، تحلیلگر مؤسسه ریستاد انرژی، می‌گوید خواه اوضاع هند بهبود پیدا کند یا نکند، تقاضای روزانه نفت در پایان ماه ژوئن (اواسط تیرماه) نسبت به رقم کنونی آن 3 میلیون بشکه افزایش خواهد یافت. به گفته وی، قیمت نفت نیز طی ماه‌های آینده بار دیگر به بالاتر از 70 دلار صعود خواهد کرد.
بانک سرمایه‌گذاری UBS نیز روند رو به رشد واکسیناسیون علیه ویروس کرونا در جهان را یک عامل مهم و مثبت در راستای بهبود بازار نفت قلمداد می‌کند. جیووانی استانوو از تحلیلگران این بانک سوئیسی، معتقد است که با بازگشت افراد به فعالیت‌های نرمال اقتصادی و بازگشایی کامل کسب‌وکارها، قیمت نفت برنت در نیمه دوم سال جاری میلادی به 75 دلار در هر بشکه خواهد رسید.
مؤسسه مودیز هم با اشاره به بهبود تقاضای مصرف‌کنندگان در جهان که روند بهبود اقتصادی جهانی را سرعت خواهد بخشید، آینده بازار نفت را مثبت ارزیابی کرده است. اما این مؤسسه همچنان معتقد است که در میان‌مدت قیمت نفت در حوالی 65 دلار تثبیت خواهد شد. از نگاه تحلیلگران مؤسسه مودیز، بهبود اقتصاد جهانی به تسریع روند بهبود تقاضای نفت در اواخر سال جاری و اوایل سال آینده میلادی کمک خواهد کرد.
در هر صورت رشد انفجاری آمار مبتلایان به کووید-19 در هند مانع بهبود قیمت نفت در بلندمدت نخواهد شد؛ اما بسیار محتمل است که این وضعت به کُند شدن بهبود بازار در نیمه دوم امسال یا حتی تا اواسط سال آینده میلادی بینجامد. اگر چنین سناریویی اتفاق بیفتد، آن‌گاه اعضای ائتلاف نفتی اوپک هم‌زمان با طی شدن روند شیرین بهبود تقاضای نفت، به اعمال محدودیت در عرضه نفت ادامه خواهند داد.