مرکز پژوهش‌های اتاق ایران انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران در دستور کار قرار داده و اکنون در پنجمین گزارش از این سلسله، منتخبی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در رویکردی تازه انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران را در دستور کار قرار داده است. در این قالب رویدادهای کلیدی از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
در پنجمین گزارش از این سلسله گزارش‌ها، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند. در بخش اول این گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه جهانی، به استراتژی کلان اتحادیه اروپا به‌عنوان بخشی از دستور کار توسعه پایدار این اتحادیه در افق 2030 و به‌منظور رقابت با ابتکار کمربند راه چین اشاره شده است.
بر مبنای این سند، اتحادیه اروپا مشارکت با کشورهای دارای منافع و ارزش‌های مشترک به‌ویژه ژاپن، هند، مجموعه آسه‌آن و ایالات‌متحده آمریکا و نیز سازمان‌های بین‌المللی در اجرایی کردن پروژه‌های زیرساختی را مورد تأکید قرار داده است. شاید باید ازسرگیری مذاکرات مربوط به تجارت آزاد میان هند و اروپا به‌عنوان شرکای ژئوپلیتیک را نیز در همین راستا دید که در گزارش هم بدان اشاره شده است. از سوی دیگر چین اما از روند اجرای پروژه کمربند اقتصادی چین- پاکستان ابراز نارضایتی کرده به‌نحوی‌که به تغییر مدیر این پروژه منجر شد و شبهه تسلط چین بر سیاست‌های پاکستان را ایجاد نموده است.
از دیگر موضوعات مهم موردبررسی در گزارش حمایت بایدن از کمپین خرید کالای آمریکایی و تلاش برای کاهش توان چین برای واردات بیشتر از ایالات‌متحده در نتیجه آن است. رقابت چین و ایالات‌متحده در سال‌های اخیر به شکلی فزاینده تشدید شده و هر روز در اشکال تازه‌ای تجلی می‌یابد.
در بخش دوم گزارش و در ذیل عنوان پایش تحولات در لایه منطقه‌ای، بدون شک بمب خبری این روزها بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان است که پیامدهای ژئواکونومیک زوال و سقوط برق‌آسای دولت افغانستان و نفوذ هر چه بیشتر پاکستان در این کشور موردبررسی قرار گرفته است. مسئله دیگر، بدل شدن شورای همکاری خلیج‌فارس به دومین بازار بزرگ ازنظر ضریب نفوذ شبکه g5 است که با بیش از 18 گیگابایت ترافیک دیتا به ازای هر تلفن هوشمند در ماه، در جهان پیشتاز شده است.
بحث کربن‌زدایی در جنوب خلیج‌فارس و استفاده از انرژی‌های پاک نیز با رهبری امارات متحده عربی و با هدف به صفر رساندن میزان تولید کربن تا سال 2050 در این کشور مطرح است که مسلماً چالش‌های بسیاری را برای سایر کشورهای نفتی به ارمغان خواهد آورد. این دو مورد در کنار تشکیل شورای هماهنگی میان پاکستان و عربستان صعودی در راستای گسترش روابط تجاری و اقتصادی نشان می‌دهد که کشورهای عربی منطقه مسیری متفاوت را برای رقابت در پیش گرفته‌اند که شایسته است موردتوجه سیاست‌گذاران کشور باشد.
تلاش ترکیه برای افزایش حجم تجارت با روسیه به 100 میلیارد دلار در آینده‌ای کوتاه از دیگر مواردی است که در این قسمت مورد بحث و موشکافی قرار گرفته است.
متن پنجمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا مشاهده کنید.