نشست بررسی مشکلات فعالان اقتصادی بخش خصوصی در حوزه حمل‌ونقل دریایی بنادر گردشگری دریایی برگزار شد. در این نشست که با همت معاونت تشکل‌ها و امور استان‌های اتاق ایران برگزار شده بود، روسای اتاق‌های آبادان، اهواز، بوشهر، بندرعباس و خرمشهر، نماینده انجمن پایانه‌داران بنادر ایران، اتحادیه مالکان کشتی ایران و نمایندگان سازمان بنادر و دریانوردی ایران حضور داشتند.
در ابتدای این نشست سید جواد زمانی، معاون تشکل‌ها و امور استان‌های اتاق ایران از کلیات موانع و مشکلات بخش حمل‌ونقل دریایی، بنادر و توسعه گردشگری در ایران گفت.
بعد از آن خورشید گزدرازی، رئیس اتاق بوشهر گفت: هم‌جواری بوشهر با دریا، باعث شده که اقتصاد این استان، دریامحور باشد ولی رفتارهای تبعیض‌آمیز توان رقابت را از بوشهر گرفته است. بالای ۶۵ درصد مردم استان، دریانورد هستند و ما از مسئولان چاره‌جویی می‌کنیم تا با بی‌توجهی به این مسئله امنیت اجتماعی استان به خطر نیفتد. باید طرح جامع توسعه بنادر استان بوشهر، اجرا شود تا بنادر بوشهر، گناوه و غیره رقابت‌پذیر شوند. برای رونق بنادر تخفیف عوارضی در نظر گرفته شود. لایه روبی بنادر بوشهر خواسته اقتصادی این استان است. فعالان این حوزه برای سرمایه‌گذاری تشویق شود. ظرفیت پایانه‌ها افزایش یابد و سوخت یارانه‌ای کشتی گردشگری ابلاغ شود.
بعد از آن شهلا عموری، رئیس اتاق اهواز گفت: خوزستان از ثروت به محرومیت رسیده است. مشکلات بنادر همه به یک شکل است، بخش عظیمی از صنعت ارزآور که گردشگری این در اینجا رونق ندارد و سرمایه‌گذارها اجازه سرمایه‌گذاری در پشت سدها را ندارند. بعضی از قوانین به دلیل برخورد سلیقه‌ای، خود به مانع تبدیل‌شده، رونق کشتیرانی از بین رفته. در سواحل دیگر اجازه سرمایه‌گذاری داده نمی‌شود. ما از گردشگری محروم هستیم و باید مکان‌هایی به این حوزه اختصاص یابد. اعطای معافیت‌های بسیار ضروری است. خرما محصول استراتژیک به دلیل مشکلات بنادر، از سایر استان‌ها صادر می‌شود.
او ادامه داد: در قیاس با گذشته که بنادر آبادان و خرمشهر محل رفت‌وآمد کشتی‌های اقیانوس‌پیما بوده و هزاران نفر در این بخش اشتغال داشتند، در حال حاضر به علت عدم انجام لایروبی، طول پایه‌های اسکله به‌اندازه 2 متر و 40 سانتی‌متر رسیده به‌طوری‌که شناورهای کوچک هم قادر به پهلوگیری نیستند. همین موضوع باعث از رونق افتادن بنادر آبادان، اروندکنار و چوئبده شده است. کمبود بارانداز در گمرک آبادان یکی دیگر از مشکلات موجود در این منطقه است. ترمینال مسافری بدون دلایل منطقی تعطیل و مدت‌هاست که بلااستفاده مانده است.
بعد از آن هانی فیصلی، رئیس اتاق بوشهر مشکلات ما بیشتر زیرساختی است. مشکلات بندر خرمشهر ناشی از عدم لایروبی اروندرود و عدم امکان ورود شناورهای بزرگ است. باید ترانزیت شمال به جنوب به مقصد بندر خرمشهر تقویت شود. نبود اسکله سوخت‌گیری، عدم بهره بردن بندر خرمشهر از دستگاه ایکس ری کامیونی، عدم وجود پلاک کانتینرهای یخچال‌دار به مقدار کافی، عدم وجود تعمیرکار و محوطه برق‌رسانی مناسب جهت کانتینرهای یخچالی، عدم ارائه تخفیف در هزینه‌های بندری (port dues) و عدم ارائه تخفیف در هزینه‌های تخلیه و بارگیری مختص به THC از مشکلات اصلی این بندر است.
او ادامه داد: بروکراسی نامناسب و زمان‌بر اداری در بندر و گمرک جذب سرمایه‌گذاری را با مشکل روبرو کرده است. همچنین نبود تجهیز شناورهای کوچک به‌منظور حمل کالاهای فاسدشدنی، انبارها به تعداد کافی و کارگاه‌های مناسب، محوطه و انبار برای نگهداری کاه و علوفه دام و محوطه مناسب برای دپو و تجهیزات لازم برای تخلیه و بارگیری کالای صادراتی کلینکر و سایر مواد معدنی فله از مشکلات این بندر است.
بعد از آن اسدالله کرد زنگنه، رئیس اتاق آبادان گفت که عمر اسکله آبادان به حداقل رسیده و این بندر امروزه به بندر ته‌لنجی‌ها تبدیل‌شده است. کشورهای حوزه خلیج‌فارس لنج چوبی را نمی‌پذیرد؛ تعرفه بین بنادر آبادان، خرمشهر و بوشهر یکی است و این نادرست است. باید این بندر را رونق دهند.
در ادامه آشیانه، عضو هیات رئیسه اتاق بندرعباس از مشکلات بندرعباس گفت: عدم وجود یا تأخیر در ایجاد زیرساخت و یا تجهیز بنادر، عدم همسویی سیاست‌های بنادر، گمرکات و سازمان صنعت، معدن و تجارت با نیازمندی‌ها و دغدغه‌های تجار، عدم حضور و یا تأخیر در استقرار نمایندگان سازمان‌های ذی‌ربط در امر صادرات در مبادی و بنادر مصوب کارگروه مرز به‌منظور انجام تکالیف و مسئولیت‌های مرتبط و عدم همسویی سیاست‌های تعرفه‌گذاری مناسب با نیازمندی‌های اقتصادی بازرگانان و تجار از مشکلات اصلی این بندر است.
او ادامه داد: تأمین سوخت مورد نیاز کامیون‌ها در استان هرمزگان به‌سختی و با صفوف بسیار طولانی در جایگاه‌ها انجام می‌پذیرد. همین موضوع یکی از دلایل اصلی عدم تمایل کامیون‌داران به حضور در بندرعباس و کمبود کامیون است.
آشیانه گفت: باید از ظرفیت گردشگری منطقه آزاد قشم و کیش در زمان جام جهانی استفاده شود. باید ظرفیت استاندارد کشتی مطابق استاندارد دنیا ساخته شود و استانداردها تثبیت‌شده باشد وگرنه رقابت برای شناورداران دشوارتر می‌شود. باید زیرساخت‌ها فراهم شود وگرنه کشورهای خلیج‌فارس رقیب اصلی ما در حوزه گردشگری خواهند بود؛ البته الآن هم وضعیتشان از ما بهتر است.
در ادامه این نشست شهرام بخشی‌پور نماینده انجمن پایانه‌داران بنادر ایران گفت: 300 شرکت ایرانی در حوزه بنادر فعال هستند که برای ۳۵ هزار نفر شغل ایجاد کرده است؛ اما متأسفانه هر روز کیفیت عملیات و خدمات کاهش می‌یابد. نهادهای بالادستی در تعرفه‌ها دخالت می‌کنند. اگر تعرفه‌ها منطقی باشد، خدمات بروز می‌شود. سهمیه سوخت نداریم و قیمت آزاد است و ترمینال‌های نفتی سوخت را باقیمت گزاف ارائه می‌کنند. تعرفه‌های واقعی براساس قیمت تمام شده تأمین شود.
همچنین یحیی ضیایی مهرجردی دبیرکل جدید اتحادیه مالکان کشتی ایران از مشکلات مالکان کشتی‌ها در ایام شیوع بیماری کرونا گفت که هیچ دستگاهی از آن‌ها حمایت نمی‌کرد.
او گفت: باید نگاه اتاق بازرگانی و بازرگان‌ها عوض شود. زمان تخفیف‌ها گذشته و باید رقابت شکل گیرد. باید در فرایندها و رفتارها تحولی ایجاد شود. باید همه دستگاه‌های ذی مدخل در حوزه حمل‌ونقل براساس وزن خود، در حل مشکلات حوزه دریایی همکاری کنند. باید روابط را بازتعریف کنیم و وصله‌پینه راه‌حل نیست. چرا از پتانسیل خرمشهر و آبادان و بندرعباس استفاده نمی‌شود. مالک کشتی دنبال بار هستند.
او ادامه داد: در دوره جنگ اوکراین و روسیه فضای خوبی در حوزه خزر ایجادشده و اگر از این فرصت استفاده نشود، از دست می‌رود. باید ناوگان خزر تجهیز شود وگرنه بازار آن منطقه هم مال روسیه و ترکیه خواهد بود. وضعیت شهرهای ساحلی ما واقعاً آزاردهنده است. اتاق از تمام ذی‌نفع‌ها دفاع کند تا در حوزه حمل‌ونقل دریایی وارد شوند.
بعد از آن جلیل اسلامی، سرپرست معاونت امور بندری و اقتصادی گفت: موضوع‌هایی که در این نشست عنوان شد، جز چالش‌های عمومی است، در بنادر استان‌ها ۲۶۰ میلیون تن ظرفیت‌سازی شده ولی تقاضای تجاری کمتر از این حجم بوده است. در برخی از استان‌ها تقاضا زیاد است و در برخی از استان‌ها کمتر؛ ولی در کلان ظرفیت‌سازی در همه استان‌ها بخصوص هرمزگان با ظرفیت تجاری کشور فرق دارد. وظیفه ما ظرفیت‌سازی است تا در مواقع فرصت، بتوانیم پاسخگو باشیم.
او ادامه داد: در شرایط تحریم محدودیت‌ها مشخص است ولی در حوزه دریا ادعا می‌کنیم که یک ساعت تجارت کشور در بنادر مختل نشده است. علی‌رغم گرانی سوخت، تجهیزات و کارگر ما همیشه کارکرده‌ایم. در ۶ سال اخیر بالاترین فشار اقتصادی بوده ولی حتی یک نفر کارگر اخراج نشده است. در این زنجیره حمل‌ونقل، بحث قیمت هم مهم است.
او ادامه داد: در بخش بندری بر کل واگذاری از ۱۰ سال قبل سازوکار عرصه و تقاضا حاکم شده است. در بوشهر ظرفیت تجاری، بالاست. البته مباحث لایروبی قدیمی است و این کار هم باید منطق داشته باشد.
او درباره حوزه اروند گفت: اروند، بحث کلان ملی است، ما خیلی پیگیری کرده‌ایم، بحث CBC را فعال کرده‌ایم و تعدادی از شناورهای مستهلک خارج‌شده است ولی هنوز یک‌دهم ظرفیت بندر استفاده‌نشده.
اسلامی درباره حوزه گردشگری گفت: در حوزه گردشگری توافق‌های زیادی رخ‌داده و فَضای جدی برای همکاری وجود دارد.
بعد از آن محمدرضا الهیار، معاون مهندسی و توسعه امور زیر بنایی سازمان بنادر و دریانوردی گفت: برای استفاده از ظرفیت سواحل، طرحی در سطح ملی و محلی با نگاه دریامحور تدوین‌شده و بحث زیست‌محیطی و توسعه‌ای در آن موردتوجه بوده است. در این طرح برای هر شهرستان اختیار عمل وجود دارد. در استان هرمزگان این طرح نهایی شده و در خوزستان در حال انجام فرایند است. این طرح به سرمایه‌گذاری کمک می‌کند، پلن اصلی کار در حوزه توسعه بنادر آماده است. 50 درصد ظرفیت‌ها قابلیت کار بیشتر دارد.
در ادامه مهدی کامیاب رودسری، مدیر پروژه توسعه زیرساخت‌های گردشگری دریایی گفت: در بحث گردشگری اقدامات زیادی انجام‌شده و برای انجام طرح‌های بیشتر باید طرح‌ها توجیه فنی داشته باشد.
او ادامه داد: در حال حاضر خروج شناورهای مغروقه جز مشکل ما نیست و مانعی نیستند. ما می‌توانیم نقاط گردشگری را مشخص کنیم و لیستش را ارائه کنیم. همچنین تعرفه‌ها باید مناسب و منطقی باشد. درباره تخصیص سوخت و مازوت هم باید با شرکت نفت مذاکره کنید. اما بحث ایکس ری حل‌شده ولی مشکلات کشتی‌های یخچال دار را پیگیری خواهیم کرد
در ادامه روانبخش بهزادیان، مدیرکل امور بندری سازمان بنادر و دریانوردی از اهمیت تعرفه‌ها گفت: اگر تعرفه‌ها به دلار محاسبه می‌شد از هر تن، ۱۰ دلار سود می‌کردیم. الآن ۲.۵ دلار می‌گیریم. بخش خصوصی، سازمان بنادر، از ما انتظار تجهیز دارند. عمر متوسط تجهیزات ما کمتر ۲۵ سال است ولی تجهیزات ۵۰ ساله هم داریم اگر تعرفه‌ها مناسب نباشد، درآمد خوب نباشد، تجهیزات خوب نخواهد بود. برای کالای صادراتی ۲۵ و کالای ترانزیتی ۵۰ و ترانشیپ ۷۵ درصد تخفیف می‌دهیم. اما چابهار به دلیل بعد مسافتی شرایطش فرق دارد و کالای اساسی به
حسین عباس‌نژاد، سرپرست معاونت امور دریایی هم گفت: محدوده مسئولیتی ما در قانون مشخص‌شده؛ در مورد پشت سدها ما حق دخالت نداریم، حتی در مورد کارون، به دلیل پل ساخته‌شده، نظارت ما محدودشده است. یک توافق‌نامه قدیمی با وزارت میراث فرهنگی داریم که در حال اجراست. چند تا منطقه در بلندمدت برای سرمایه‌گذاری مشخص‌شده که این توافق وارد مرحله عملیاتی خواهد شد.