باد نامساعد در بادبان محیط کسب‌وکار

بر اساس نتایجی که مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران از پایش ملی محیط کسب‌وکار ایران در بهار 1401 منتشر کرده، رقم شاخص ملی در این فصل 6.07 (نمره بدترین ارزیابی ۱۰ است) محاسبه شده که به‌مراتب از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل قبل از آن (زمستان 1400 با میانگین ۵.83) نامساعدتر است.

طبق گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، در بهار 1401، فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش، به ترتیب سه مؤلفه «غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات»، «بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار» و «دشواری تأمین مالی از بانک‌ها» را نامناسب‌ترین مؤلفه‌های محیط کسب‌وکار کشور نسبت به سایر مؤلفه‌ها ارزیابی کرده‌اند.

همچنین بر اساس یافته‌های طرح، میانگین ظرفیت تولیدی (واقعی) بنگاه‌های اقتصادی شرکت‌کننده در فصل بهار 1401 معادل 39.51 درصد بوده است.

فعالان اقتصادی به‌طور متوسط، میزان تأثیر کرونا بر کسب‌وکار را 5.11 ارزیابی کرده‌اند. لازم به ذکر است که شاخص کل کشور، شاخص استانی و سایر شاخص‌ها نیز در این فصل با در نظر گرفتن این عامل محاسبه و گزارش شده‌اند.

شاخص کسب‌وکار در استان‌ها

بر اساس یافته‌های طرح پایش ملی محیط کسب‌وکار در بهار 1401، استان‌های قم، کرمان و بوشهر به ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و استان‌های آذربایجان غربی، مرکزی و آذربایجان شرقی به ترتیب دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی شده‌اند.

محیط کسب‌وکار در بخش‌های سه‌گانه اقتصاد

بر اساس نتایج این پایش در بهار 1401، وضعیت محیط کسب‌وکار در بخش خدمات (6.12) در مقایسه با بخش‌های کشاورزی (5.94) و صنعت (5.91) نامناسب‌تر ارزیابی شده است.

در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev4، رشته فعالیت‌های «سایر فعالیت‌های خدماتی»، «املاک و مستغلات» و «آب‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه» دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و رشته فعالیت‌های «مالی و بیمه»، «اطلاعات و ارتباطات» و «سلامت انسان و مددکاری اجتماعی» بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار را در مقایسه با سایر رشته فعالیت‌های اقتصادی در کشور داشته‌اند.

وضعیت بنگاه‌ها از منظر شاخص کسب‌وکار

وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب تعداد کارکنان شاغل در بنگاه‌های بر اساس نتایج به دست آمده به‌صورت بنگاه‌های کمتر از 5 کارکن (6.18) دارای بدترین وضعیت و بنگاه‌های بیشتر از 200 کارکن (5.86) دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر بنگاه‌ها ارزیابی شده‌اند.

همچنین وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب سال تأسیس بنگاه اقتصادی نشان می‌دهد کارگاه‌های 11 تا 15 سال با شاخص 6.13 بدترین وضعیت و کارگاه‌های کمتر از 2 سال، با شاخص 5.37 دارای بهترین وضعیت بوده‌اند.

شاخص محیط کسب‌وکار بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین

بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین، شاخص ملی محیط کسب‌وکار ایران در بهار 1401، عدد 6.21 (عدد 10 بدترین ارزیابی است) به دست آمده است که بدتر از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل گذشته (زمستان 1400 با میانگین 6.05) است. میانگین ارزیابی محیط اقتصادی عدد 6.52 است که در ارزیابی فصل گذشته عدد 6.31 حاصل شده بود و میانگین ارزیابی محیط نهادی عدد 5.95 است که در فصل گذشته عدد 5.84 ارزیابی شده بود.

بر این اساس، محیط علمی آموزشی با عدد 5.16 و محیط مالی با عدد 8.33 به ترتیب مساعدترین و نامساعدترین محیط‌ها بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین بوده‌اند. لازم به ذکر است که شاخص شین به دلیل در نظر گرفتن وزن عوامل مختلف در محاسبه، از دقت بیشتری نسبت به شاخص کل کشور برخوردار است.

اثرات کرونا بر محیط کسب‌وکار

بررسی‌های مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نشان می‌دهد در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev4 در فصل بهار 1401، فعالیت‌های «املاک و مستغلات (8.24)»، «سایر فعالیت‌های خدماتی (8.02)» و «اداری و خدمات پشتیبانی (7.22)» بیشترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا متحمل شده و در مقابل رشته فعالیت‌های «مالی و بیمه (3.51)»، «استخراج معدن (3.62)» و «آب‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه (4.32)» کمترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا نسبت به سایر فعالیت‌ها متحمل شده‌اند.

همچنین در فصل بهار 1401، میزان آسیب وارده بر کسب‌وکارها از شیوع ویروس کرونا در استان‌های اردبیل (7.58)، خراسان شمالی (7)، بوشهر (6.59)، بیشترین مقدار و در استان‌های اصفهان (2.06)، آذربایجان غربی (2.13) و سمنان (3.34) کمترین مقدار نسبت به سایر استان‌ها توسط فعالان اقتصادی ارزیابی شده‌اند.

متن گزارش پایش کسب‌وکار در بهار 1401 را اینجا دریافت کنید.