۲۶ ژانویه روز جهانی گمرک بود و این در حالی است که در طول سه سال گذشته و همزمان با روی کار آمدن دولت یازدهم، گمرک ایران پیشرفتهای بسیار خوبی را در جهت تسهیل تجارت و کسب رتبههای بالاتر در رتبهبندیهای گمرکی داشته است.
بهاینترتیب به بهانه روز جهانی گمرک اشاره به برخی از نقاط ضعف و قوت گمرک ایران در طول سالهای اخیر میتواند علاوه بر ایجاد انگیزه مضاعف در میان مسئولان این سازمان، بر رفع مشکلات احتمالی درزمینهٔ امور گمرکی تأثیرگذار باشد.
در همین راستا، یکی از مهمترین اقدامات گمرک ایران در طول سالهای گذشته راهاندازی پنجره واحد گمرکی بوده که علاوه بر کاهش چشمگیر مدتزمان انجام تشریفات گمرکی توانسته حضور فیزیکی تاجران را به حداقل رسانده و علاوه بر آن به شفافسازی امور گمرکی و حداقلی شدن تخلفات کمک کند.
به گفته رئیسکل گمرک ایران، یکی از ابزارهای جدی این سازمان، پیش رفتن بهسوی دیجیتالی کردن فعالیتهای تجاری و تولید است که بحث پنجره واحد گمرکی در دولت یازدهم و این نوع هماهنگی در امر گمرک موردنظر بود و در مجلس هم مطرح شد.
کرباسیان درباره شفافسازی امور گمرکی این مورد را مطرح کرده است: پروندهای در دولت قبلی بود که ۸۰ میلیارد تومان درزمینهٔ فیشهای جعلی گمرکی تخلف صورت گرفته بود، اما اکنون با سامانه الکترونیکی، امکان چنین تخلفاتی وجود ندارد.
همچنین به گفته وی، این سازمان توانسته در طول سال حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان در هزینههای واردات کالا صرفهجویی کند و این در حالی است که درآمدهای گمرکی دولت نیز افزایشیافته است.
طبق تعریف بانک جهانی هر یک روز معطلی کالا در گمرکات برای واردات، معادل کاهش یک درصد از ارزش کالاست؛ بهعبارتدیگر با کاهش مدتزمان واردات از ۲۶ روز به سه روز، ۲۳ درصد ارزش کالا از هزینه واردکننده کاسته شده است.
در ادامه درصورتیکه واردات ایران را سالانه ۵۰ میلیارد دلار در نظر بگیریم، درباره کالاهای وارداتی بیش از ۱۰ میلیارد دلار که رقمی در حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان میشود، به دلیل صرفهجویی در زمان واردات، کاهش هزینه انجامشده است.
این در حالی است که به گفته رئیسکل گمرک ایران، درآمد دولت در قسمت درآمد گمرکی افزایش پیداکرده است.
از دیگر موفقیتهای گمرک ایران در حوزه کشفیات است؛ بهطوریکه کشفیات گمرک در آغاز به کار دولت یازدهم درزمینهٔ مواد مخدر در حدود ۱۵۰ کیلوگرم در سال بوده که در سال ۱۳۹۴ به حدود ۳۰۰ تن رسیده است.
همین امر سبب شد تا سازمان جهانی گمرک، گمرک ایران را بهعنوان رتبه سوم کشفیات دنیا اعلام کند.
از سوی دیگر در سال ۱۳۹۱ واردات کشور ۶۰ میلیارد دلار و صادرات ۳۰ میلیارد دلار بوده که وضعیت واردات و صادرات در حال حاضر بهبود بسیار خوبی یافته است.
همچنین عملکرد درآمدی گمرک در سال ۱۳۹۱ با احتساب مجموع وصولیها ۱۲ هزار میلیارد تومان بوده که در سال ۱۳۹۴ به ۲۵ هزار میلیارد تومان با احتساب مجموع وصولیها افزایش پیداکرده است.
اقدامات گمرک ایران در حالی است که هنوز کموکاستیهایی در انجام امور گمرکی وجود دارد و مسئولان گمرک نیز معتقدند که باید زمان انجام تشریفات گمرکی بازهم کاهش یابد تا روند صادرات و واردات در کشور بیشازپیش تسهیل شود.
یکی دیگر از نکاتی که نسبت به این سازمان موردانتقاد است، تأکید بر اهمیت بازرسی بیشتر کالاهای ورودی به کشور است که گمرک ایران دراینباره معتقد است که نمیتوان تمامی محمولههای واردشده به کشور را بازرسی چشمی کرد و مدیریت ریسک در این زمینه اهمیت جدی دارد.