کمیسیون حمل‌ونقل، لجستیک و گمرک اتاق ایران در مطالعه‌ای به بررسی تأثیرات اقدامات اخیر ترکمنستان بر حمل‌ونقل کشور پرداخته و تأکید می‌کند بر اساس بررسی‌های آماری در مورد صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای آسیای مرکزی و بررسی آماری ترانزیت کالا به کشورهای این منطقه و برعکس، تغییرات معنی‌داری در آمار مشاهده نمی‌شود.
در این گزارش آمده است: با توجه به گذشت مدت‌زمان کوتاه از این شوک اقتصادی، هنوز نمی‌توان در مورد کاهش حجم صادرات و ترانزیت تغییری را استنباط کرد. از طرفی بسیاری از قراردادها از قبل تنظیم شده و زمان کافی برای ایجاد فضای بازاریابی مجدد و عقد قراردادهای جدید تجار در سایر کشورها و یا جایگزین کردن راه‌های ترانزیتی بدون ایران، فراهم نشده است.
14 مرداد 1395 ترکمنستان در پی بستن مرز به بهانه‌های مختلف به روی کامیون‌های ایرانی، عوارض تردد آنها را افزایش داد. این اقدام بدون هماهنگی با دولت ایران و به‌صورت یک‌طرفه انجام شد.
این اقدام موجب شد برخلاف پیش‌بینی‌ها و قراردادهای منعقدشده بین تجار و بازرگانان ایرانی با کشورهای آسیای میانه، هزینه‌های ترانزیت و در پی آن صادرات به اندازه چشمگیری افزایش پیدا کند و در این میان رانندگان و شرکت‌های حمل‌ونقل به یک‌باره با 1000 تا 1300 دلار افزایش هزینه مواجه شوند.
در گزارش کمیسیون حمل‌ونقل، لجستیک و گمرک اتاق ایران آمده که معطلی رانندگان در مرز که گاهی تا یک هفته هم به طول می‌انجامید و در ادامه تعیین عوارض 160 دلاری برای کامیون‌های کمتر از 20 تن و عوارض 260 دلاری برای کامیون‌های بالای 20 تن ایرانی به‌عنوان حق عبور از ترکمنستان از دیگر چالش‌هایی است که بخش ترانزیت کشور با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کند.
کمیسیون حمل‌ونقل، لجستیک و گمرک اتاق ایران در گزارش خود نوشته است: این گزارش سعی دارد با ارائه شناختی دقیق از وضعیت کشور ترکمنستان زمینه را برای اتخاذ تصمیمات جامع و مناسب برای مقابله با این رویداد، مهیا کند؛ در همین رابطه ابتدا نگاهی می‌کند به تاریخ، جغرافیا، سیاست و اقتصاد ترکمنستان و در ادامه ضمن اشاره به وضعیت نفت، گاز و کریدورهای ریلی دو کشور ایران و ترکمنستان، تجارت این دو کشور را بررسی می‌کند.
در این مطالعه اثرات ناشی از تصمیم یک‌طرفه دولت ترکمنستان در برخورد با ترانزیت ایران از این منطقه ارزیابی می‌شود و درنهایت 6 راهکار پیشنهاد شده است:
- تشکیل کارگروهی از بخش خصوصی و دولت برای همراهی وزارت راه و شهرسازی به منظور پیگیری اجرایی شدن توافقنامه های منعقد شده بین دو کشور،
- پیگیری اجرایی شدن موافقت نامه عشق آباد و تشکیل نشست بین اعضای این موافقت نامه توسط وزارت راه و شهرسازی ایران برای بررسی روند عملیاتی شدن مفاد آن،
- انتخاب رایزن قوی از بین فعالان اقتصادی بخش خصوصی و دریافت ضمانتهای لازم از ترکمنستان برای پایبندی به توافقهای صورت گرفته،
- رایزنی های مداوم و اثربخش وزارت امور خارجه با کشورهای منطقه برای افزایش قدرت ایران،
- توجه بیشتر نسبت به موافقت نامه اکو که ظرفیتهای خوبی را در خود جای داده اما متاسفانه تاکنون مورد غفلت واقع شده است
- بازنگری های دوره ای در مورد توافقات منطقه ای در راستای بالابردن قدرت اثرگذاری کشور در منطقه
برای دسترسی به متن کامل گزارش کمیسیون حمل‌ونقل، لجستیک و گمرک اتاق ایران،اینجا را کلیک کنید.