نشست مشترک کمیسیون توسعه صادرات، کمیسیون حمل‌ونقل، لجستیک، گمرک و کمیسیون مدیریت واردات اتاق ایران با هدف بررسی فرصت‌های توسعه تجارت بخش ریلی در اتاق ایران برگزار شد.
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل، لجستیک و گمرک اتاق ایران در این نشست گفت: اقدامات خوبی در دولت فعلی در زمینه حمل‌ونقل ریلی انجام شده و متوسط سیر در حمل بار بسیار بهبود یافته است. با توجه به اینکه تعداد واگن و لوکوموتیو تغییر چندانی نکرده، نقش مدیریت سازمان راه‌آهن در افزایش راندمان این بخش قابل‌توجه بوده است.
امید ملک با تأکید بر نقش حمل‌ونقل در توسعه جوامع مختلف افزود: در 60-70 سال گذشته حمل‌ونقل ریلی بسیار مغفول بوده اما در حال حاضر نگاه دولت و جامعه تغییر کرده است؛ گرچه هنوز تا شرایط مطلوب فاصله زیادی وجود دارد.حرکت همه جوامع به سمت آینده مطلوب با توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ممکن می‌شود.
رئیس کمسیون حمل و نقل اتاق ایران افزود: در زمان انقلاب صنعتی اگر حمل‌ونقل ریلی نبود، انتقال مواد اولیه و انرژی به کوره ممکن نبود و این میزان از توسعه محقق نمی‌شد.
معاون بهره‌برداری و سیر و حرکت راه‌آهن در این نشست توضیحاتی در مورد عملکرد این شرکت و اقدامات انجام شده ارائه داد وگفت: همه تلاش ما در شرکت راه‌آهن افزایش مشارکت بخش خصوصی است. آینده مطلوب حمل‌ونقل ریلی وقتی محقق می‌شود که بخش خصوصی نقش بیشتری در این زمینه داشته باشد.
ابراهیم محمدی افزود: واگذاری فعالیت‌های تصدی‌گری حمل بار ریلی به بخش خصوصی را باید موردتوجه قرارداد، این موضوع می‌تواند بستر افزایش بهره‌وری در بخش ریلی باشد.
محمدی گفت: کشورهای موفق در حمل‌ونقل ریلی برای توسعه حمل‌ونقل خود برنامه‌ریزی و استراتژی دارند اما در کشور ما برای توسعه این بخش برنامه و استراتژی معینی نداشته است.
وی بابیان مقایسه‌ای از عملکرد حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای گفت: سهم حمل ریلی در کل حمل‌ونقل در سال 79، 16.1 درصد، در سال 92 ، 10.5 درصد، در سال 95 به 12 درصد رسیده است ودر سال 95 رشد بهتری داشته است.
محمدی افزود: جایگاه ایران در بین کشورهای دیگر از نظر قیمت سوخت، بهره‌وری و همچنین مقایسه سهم حمل‌ونقل ریلی در میان دیگر حمل‌ونقل ها مطلوب نیست و در رده‌های آخر قرار دارد.
معاون راه‌آهن تعداد روزهای کاری ریل‌ها را به نسبت کل ظرفیت پایین دانست و گفت: از 365 روز سال، 129 روز واگن‌ها کار می‌کنند و 236 روز متوقف هستند. دلیل توقف‌ها معطلی در زمان بارگیری و تخلیه قطارها است.
محمدی با تأکید بر برتری حمل‌ونقل ریلی بر جاده‌ای برای حمل بار، گفت: هزینه استهلاک و حمل بار در جاده نسبت به حمل‌ونقل ریلی بسیار زیاد است. ما هم مانند بسیاری از کشورهای دنیا باید سیاست‌گذاری‌های کشور خود را بر حمل‌ونقل ریلی برای حمل بار متمرکز کنیم.
وی پیشنهادهایی برای رقابت‌پذیری حمل بار ریلی عنوان کرد: افزایش پایدار بهره‌وری خط و ناوگان با برقراری نظم آهنین در تردد قطارهای باری و مسافربری، فرمت صحیح تعامل با بخش خصوصی از طریق استقرار سیستم نظم اپراتوری قطار و ایستگاه از مهم‌ترین موارد برای رقابت‌پذیرکردن حمل و نقل ریلی هستند.
محمدی تدوین و اجرای راهبرد استفاده بهینه از ظرفیت محدود شبکه برای قطارهای مسافری ، حذف بعضی از قطارهای مسافری در بعضی مسیرهای مهم حمل بار، تغییر قراردادهای تعمیر و نگهداری لوکوموتیو از وضعیت فعلی به خدمات کشش قطار را از دیگر راه‌های افزایش میزان بهره‌ورری بخش ریلی عنوان کرد.
همچنین برابری حق دسترسی به شبکه بین ریل و جاده، افزایش قیمت گازوئیل و پیگیری وضع عوارض جاده‌ای بارهای ریل پسند در مسیرهای مشخص و تعهد قیمت کرایه حمل بار توسط ریل از دیگر مواردی بود که توسط معاون شرکت راه‌آهن برای افزایش بهره‌وری حمل و نقل ریلی پیشنهاد شد.
پس از سخنان محمدی جمعی از حاضران نظرات خود را بیان کردند.
بابایی، دبیر انجمن صنفی شرکت‌های ریلی در این نشست گفت: حال و اوضاع بخش ریلی خوب نیست و علی‌رغم همه حرف‌های خوبی که معاون شرکت راه‌آهن می‌زند، سیاست‌های راه‌آهن ضد حمل‌ونقل ریلی است.
علی ضرغامی، مشاور کمیسیون معادن اتاق ایران، هزینه حمل‌ونقل ریلی در ایران را بسیار بالا دانست و گفت: هزینه حمل ریلی در ایران برای هر 900 کیلومتر، 16 دلار است، درحالی‌که در کشورهایی مانند برزیل به ازای 900 کیلومتر بین هفت تا 10 دلار است.
ضرغامی افزود: در تکنولوژی و زیرساخت‌های ریلی مشکلات زیادی وجود دارد. ظرفیت حمل واگن و لکوموتیو بر روی ریل‌های ما پایین است و این موضوع باعث بالا رفتن هزینه حمل بار می شود.
ضرغامی افزود: اگر دولت مالیات بر ارزش‌افزوده و حق دسترسی را پایین آورد و زیرساخت‌ها را مهیا کند، شرکت‌های بخش خصوصی هم می‌توانند در این بخش سرمایه‌گذاری کنند.
مشاور کمیسیون معادن اتاق ایران بالا بودن حق دسترسی در ایران (28 درصد) به نسبت کشورهای توسعه‌یافته ریلی (5 درصد) را از دیگر مشکلات این بخش عنوان کرد.