در صد و هشتمین گزارش از سلسله گزارشهای «پایش تحولات تجارت جهانی» مجموعهای از تحولات اخیر در دولایه جهانی و منطقهای محیط ژئواکونومیک ایران ارائهشده و آخرین روندها و پیشبینیهای اقتصادی تهیه شده توسط نهادهای اقتصادی بینالمللی مورد واکاوی قرار گرفته است.
در بخش تحولات جهانی، چین به کشورها هشدار داده است که از انعقاد توافقهای تجاری با ایالاتمتحده که به بهای منافع پکن تمام شود، خودداری کنند. رئیسجمهور چین، اخیراً با سفر به سه کشور جنوب شرق آسیا، ازجمله ویتنام، در تلاش برای تقویت روابط منطقهای برآمد و از شرکای تجاری خود خواست در برابر «قلدری یکجانبه» ایستادگی کنند. وی در مقالهای برای رسانههای ویتنامی نوشت: «در جنگهای تجاری، هیچکس برنده نیست».
گزارش آوریل ۲۰۲۵ بانک گلدمن ساکس با عنوان «تأثیر عدم قطعیت بر سرمایهگذاری، استخدام و مصرف خانوار» تحلیل جامعی از پیامدهای افزایش بیسابقه عدم قطعیت در سیاستهای اقتصادی، بهویژه در حوزه تجارت، بر اقتصاد ایالاتمتحده ارائه میدهد.
بر اساس این گزارش، شاخصهای عدم قطعیت در سیاست اقتصادی و تجاری به سطوحی فراتر از اوج جنگ تجاری چین و آمریکا در سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ رسیدهاند. یکی از نخستین و قابل سنجشترین آثار این وضعیت، در بخش سرمایهگذاری بنگاهها مشاهده میشود. افزایش عدم قطعیت معمولاً موجب تعویق یا لغو سرمایهگذاریهای برگشتناپذیر میشود، بهویژه در صنایعی که دارای شدت سرمایهگذاری بالا و وابستگی به صادرات هستند.
طبق برآورد این گزارش، افزایش اخیر در عدم قطعیت، رشد سرمایهگذاری را حدود ۵ واحد درصد کاهش خواهد داد.
در تحولات منطقه در پی جنگ تعرفهای دونالد ترامپ، اتحادیه اروپا و امارات متحده عربی مذاکرات رسمی خود را برای دستیابی به توافقنامه تجارت آزاد آغاز کردند. این مذاکرات در حالی آغاز میشود که بسیاری از کشورها، در واکنش به سیاستهای تعرفهای آمریکا، در پی یافتن بازارهای جایگزین و تقویت مناسبات اقتصادی دوجانبه هستند.
وزیر سرمایهگذاری عربستان سعودی اعلام کرد که شرکتهای خارجی طی ده سال گذشته نقش چشمگیری در اشتغالزایی در این کشور ایفا کردهاند، بهطوریکه سهم آنها در ایجاد فرصتهای شغلی با رشد ۴۰ درصدی همراه بوده است. وی عنوان کرد تاکنون نزدیک به ۶۰۰ شرکت بینالمللی دفاتر منطقهای خود را در عربستان تأسیس کردهاند و حجم سرمایهگذاری مستقیم خارجی نیز چهار برابر شده است.
برای نخستین بار در جهان کشورهای ترکزبان، اتحادیهای بینالمللی در حوزه بازاریابی، تبلیغات و رسانه با عنوان «تورک«بهطور رسمی آغاز به کار کرد. این اتحادیه حاصل همکاری سه نهاد تخصصی از ترکیه و جمهوری آذربایجان است. اتحادیه تورک با هدف تقویت همکاریهای منطقهای و ارتقای توان رقابتی جهانی کشورهای ترکزبان در حوزه تبلیغات و رسانه راهاندازی شده است.
در پژوهشهای تازه آنکتاد گزارشی با عنوان «بهروزرسانی تجارت جهانی» منتشر کرد که به بررسی سیاستهای تجاری جدید ایالاتمتحده و تأثیرات آن بر اقتصادهای کوچک و کشورهای کمتر توسعهیافته میپردازد.
این گزارش نشان میدهد که اعمال تعرفههای جدید توسط دولت آمریکا – که عمدتاً مبتنی بر قوانین اضطراری و اصل رفتار متقابل است – باوجود هدف اعلام شده برای کاهش کسری تجاری ایالاتمتحده، نهتنها تأثیر محسوسی بر تراز تجاری ندارد، بلکه موجب آسیب جدی به کشورهایی میشود که ازنظر اقتصادی بسیار آسیبپذیر هستند.
مرکز پژوهشهای اتاق ایران درحرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارشهای «پایش تحولات تجارت جهانی» را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران در دستور کار قرار داده است و در این گزارشها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران موردبحث و بررسی قرار میگیرند.
متن کامل صد و هشتمین گزارش از سلسله گزارشهای «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا مشاهده کنید.