وزیر خارجه مقدونیه: ایران ترکیب مسلم فرهنگ، میراث کهن و موقعیت‌های جدید است

 در پی رفع تحریم های بین المللی علیه کشورمان، شاهد سفر هیات های متعدد سیاسی و تجاری از کشورهای مختلف اروپایی و آسیایی به تهران بوده ایم. سفر این هیات ها فصل تازه ای از روابط با کشورهای جهان را نوید می دهد. هفته اول اردیبهشت، سفر 3 روزه «نیکولا پوپوسکی» وزیر امور خارجه جمهوری مقدونیه به تهران، 25 سال پس از استقلال این کشور از یوگوسلاوی انجام شد. در سال 1991، ایران جزو اولین کشورهایی بود که استقلال مقدونیه را به رسمیت شناخت اما طی این سال ها، روابط دو جانبه میان دو کشور در سطوح بسیار محدود دنبال شده است. حجم مبادلات تجاری ایران و مقدونیه در سال 2015 با 16 درصد رشد نسبت به سال 2014 به 2.8 میلیون دلار رسید که از این مقدار، 2.46 میلیون دلار آن مربوط به صادرات کشورمان به مقدونیه و حدود 260 هزار دلار مربوط به صادرات مقدونیه به ایران بوده است. انتظار می رود سفر اخیر وزیر امور خارجه مقدونیه به ایران، آغازگر دور جدیدی از مناسبات میان دو کشور باشد. نیکولا پوپوسکی، مقدونیه را به دلیل شرایط مناسب در زمینه قوانین مالیاتی و تجاری، دروازه ورود تجار ایرانی به اروپا می داند و از ایرانیان دعوت می کند برای بازدید از زیبایی های مقدونیه به این کشور سفر کنند. او مهمان‌نوازی را نقطه مشترک فرهنگ ایران و مقدونیه می داند و معتقد است ایران «ترکیب مسلم فرهنگ، میراث کهن و موقعیت های جدید» است. با او در رابطه با سفرش به تهران، مذاکراتش در اتاق ایران و دیدارش با فعالان بخش خصوصی به گفت‌وگو نشستیم.

***

سفر شما، اولین سفر رسمی یک مقام عالی رتبه از جمهوری مقدونیه به ایران طی 25 سال اخیر است. در چارچوب این سفر چه اهدافی را مدنظر داشته اید؟

 در سفر به ایران، علاوه بر موضوعات دیپلماتیک، بحث همکاری های توامان فرهنگی و تجاری مدنظر بوده است. علاوه بر اینکه در دیدار با وزیر فرهنگ ایران، یک سری توافقنامه های فرهنگی به امضا رسید، این امکان فراهم شد که در اتاق بازرگانی ایران، با فرصت های تجاری موجود در کشور شما آشنا شویم، مذاکراتی داشته باشیم و فرصت های تجاری موجود در مقدونیه را برای سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی ایران تشریح کنیم. در هیات همراه من بیش از 20 شرکت بزرگ تولیدی و تجاری از مقدونیه حضور داشتند که به دنبال آشنایی با فضای بازرگانی ایران و همتایان تجاری شان در ایران بودند. این امکان فراهم شد تا این شرکت ها در جلسه مشترک در اتاق ایران قراردادهایی رت هم با طرف های ایرانی امضا کنند.

 علاوه بر این، شرایطی فراهم شد تا تعدادی از شرکت ها و آژانس های مسافرتی دو کشور با یکدیگر به صورت رو در رو تشکیل جلسه داده و مذاکره کنند. موضوع گردشگری یکی از حوزه هایی است که ما تصمیم داریم طی سال های آینده سرمایه گذاری گسترده ای روی آن داشته باشیم. اکنون در نقطه صفر هستیم، اما برنامه ما گسترش این حوزه است. این بدین معنی است که باید به دنبال جذب مسافر و گردشگر از کشورهای دیگر باشیم. در این سفر قدم های خوبی برداشته شد و شرکت های فعال در حوزه گردشگری از دو کشور به توافق های خوبی دست پیدا کردند. البته این موضوع برای ما تنها از بعد اقتصاد گردشگری اهمیت ندارد. مردم ایران وقتی به کشور ما سفر کنند از نزدیک با مردم ما، با روحیات مردم ما و با فرهنگ مهمان نوازی آن ها آشنا می شوند. مهمان نوازی نقطه اشتراک میان ما و شماست. آن هایی که به مقدونیه سفر می کنند، پس از اینکه به ایران برگردند خود عاملی برای معرفی بهتر فضای حاکم بر مقدونیه به دیگر ایرانی ها می شوند.

اگر بخواهید برای آن هایی که در حوزه های مختلف تجاری یا سرمایه گذاری ممکن است تمایل به حضور در کشور شما داشته باشند، فضای اقتصادی و تجاری مقدونیه را تشریح کنید، به چه نکاتی اشاره می کنید؟

 ما در مقدونیه بسیار تلاش کرده ایم و موفق شده ایم یک فضای مناسب تجاری ایجاد کنیم. زمانی که در مورد مقدونیه صحبت می کنیم نباید جمعیت 2 میلیونی آن را در نظر داشت؛ باید مقدونیه را به عنوان بخشی از بازار بزرگ اتحادیه اروپا در نظر گرفت. در پس تجارت با مقدونیه باید تجارت آزاد با اتحادیه اروپا، تجارت با کشورهای عضو گروه افتا یعنی کشورهای ایسلند، لیختنشتاین، نروژ و سوئیس را هم در ذهن داشت. علاوه بر این ها باید قراردهای آزاد تجاری ما با برخی از دیگر کشورهای اروپایی را هم در نظر داشت که به راحتی بازار ما را به یک بازار 650 میلیون نفری تبدیل می کند. ما یکی از بهترین کشورها برای آغاز تجارت با این بازار 650 میلیون نفری هستیم. این را ما نمی گوییم؛ سازمان ها و نهادهای مالی بین المللی از جمله بانک جهانی می گویند. این نهادها پیشرفت و بهبود شرایط کشور ما را تایید کرده اند. در سال 2006 در لیست کشورهای آسان برای تجارت، مقدونیه در جایگاه حدودا صدم قرار داشت اما امروز ما در جایگاه دوازدهم جهان و ششم اروپا قرار گرفته ایم؛ تنها انگلیس و 4 کشور منطقه اسکاندیناوی جایگاه بهتری نسبت به ما دارند. برای تعیین این رتبه بندی، فاکتورهای متعدد تجاری و اقتصادی مدنظر قرار می گیرد؛ موارد مختلفی مثل میزان کارایی نظام مدیریتی، میزان اطمینان نسبت به قراردادها، میزان ثبات در اقتصاد کلان و برخی موارد دیگر.

 ما قدم به قدم با تصویب قوانین مناسب این محیط تجاری را فراهم کرده ایم. صندوق بین المللی پول هم مقدونیه را به عنوان کشوری با کمترین میزان مالیات معرفی کرده است. مجموع نرخ مؤثر مالیاتی در مقدونیه 7،6 درصد است. هیچ کشور دیگری در جهان این میزان مالیات پایین را ندارد. پایه نرخ ارز ما هم بر مبنای یورو است. این ها پارامترهای مهمی هستند که تجار در کشورهای مختلف برای سرمایه گذاری و فعالیت تجاری در یک کشور دیگر مورد توجه قرار می دهند. اگر تجار شما بخواهند در اروپا تجارت کنند، کشور ما بهترین موقعیت ها را در اختیار آن ها قرار می دهد. مقدونیه را باید دروازه ورود تجار ایرانی به اروپا دانست.

هر ساله بین 2 تا 3 میلیون نفر از گردشگران ایرانی به ترکیه سفر می کنند. آیا مقدونیه برنامه ای برای جذب این گردشگران دارد؟

 در کوتاه مدت، هدف ما جذب آن دسته از ایرانیانی است که قصد دارند از کل منطقه بالکان دیدن کنند؛ گردشگرانی که قصد دارند در کنار مقدونیه، یونان، مونته نگرو، مجارستان و بلغارستان را هم ببینند. پایتخت مقدونیه، اسکوپیا، از نظر مسافت بسیار به استانبول نزدیک است و با یک پرواز یک ساعته می توان به اسکوپیا رسید. بنابراین تلاش برای جذب بیش از 2 میلیون گردشگر ایرانی که از ترکیه و استانبول دیدن می کنند، کاملا معنادار است. در دو فضا برای جذب گردشگران ایرانی برنامه ریزی خواهیم کرد؛ یکی گردشگرانی که برای دیدن بالکان به منطقه سفر می کنند و دیدن مقدونیه را هم نباید از دست بدهند، دیگری گردشگرانی که هر ساله از ایران به ترکیه سفر می کنند.

ترکیه برای گردشگران ایرانی تسهیلاتی در نظر گرفته است؛ به طور مثال ایرانی های برای سفر به این کشور نیازی به ویزا ندارند. شما احتمالا چه تسهیلاتی در اختیار ایرانی ها قرار می دهید؟

 در شرایط فعلی برنامه ای برای تبدیل شدن به یک مقصد بزرگ گردشگری در جهان نداریم؛ ترکیه اما چنین مقصدی است. بنابراین معافیت ویزا در دستور کار ما قرار ندارد. علاوه بر این، ما عضو معاهده شنگن هستیم و باید مقررات مربوط به شنگن را هم رعایت کنیم. اما قدم اول افتتاح سفارت مقدونیه در تهران است که در آینده نزدیک انجام خواهد شد. در قدم دوم قصد داریم صدور ویزای الکترونیک را آغاز کنیم که شرایط را بسیار راحت تر خواهد کرد.

افتتاح سفارت مقدونیه در تهران چه زمانی انجام می شود؟

 ما در مقدونیه انتخابات را در پیش داریم و تصمیم گیری در این شرایط، امکان پذیر نیست. انتخابات طی 3 تا 4 ماه آینده به پایان می رسد. پس از آن، اولین اقدامات رسمی برای افتتاح سفارت مقدونیه در تهران انجام خواهد شد و پیش بینی من این است که تا ابتدای سال 2017 سفیر ما در تهران مستقر شود. جالب است بدانید که من برای سفر به تهران، مجبور شدم از پروازی غیرمستقیم از اسکوپیا به استانبول و سپس از استانبول به تهران استفاده کنم. اقدام مهم دیگر ما می تواند ایجاد یک خط هوایی مستقیم بین اسکوپیا و تهران باشد. در این صورت مردم کشور ما و مردم ایران آسان تر می توانند بین دو کشور تردد داشته باشند.

همانطور که می دانید ایران امن ترین و باثبات ترین منطقه خاورمیانه است. نگاه تجار و سرمایه گذاران مقدونیه ای به کشور ما را چگونه دیدید؟

 زمانی که علاقه شرکت های تجاری مقدونیه را برای آغاز همکاری ها با ایران دیدم، بسیار شگفت زده شدم. در ابتدا که اعلام کردیم قصد داریم یک هیات تجاری و دیپلماتیک به ایران اعزام کنیم، شرکت های زیادی تقاضای سفر به ایران داشتند. تصمیم گرفتیم شرکت های بزرگ از صنایع اصلی، از صنایع غذایی گرفته تا ساختمان و صنایع برق، را انتخاب کنیم تا بتوانند با شرکت های بزرگ ایرانی رو در رو مذاکره کنند. شرکت هایی که همراه من به ایران آمده اند شرکت های بزرگ بین المللی هستند که در سطح اروپا فعالیت گسترده ای دارند. به ایران که آمدیم، خوب با توجه به اینکه طی چند دهه اخیر تعاملات گسترده ای میان دو کشور وجود نداشته، اولین برخورد ما با طرف ایرانی بسیار مثبت و غافلگیر کننده بود. این خود نشانه ای مهم برای مقدونیه است که هرچه سریع تر باید روابط تجاری و دیپلماتیکش با ایران را برقرار کند. معمولا در دیدارهایی که برای اولین بار میان دو کشور انجام می شود، رسیدن به توافق تجاری امکان پذیر نیست اما شرکت های ما در سفر خود به ایران موفق شدند با طرف های ایرانی به توافق برسند و قراردادهایی را هم امضا کنند.

به عنوان آخرین سوال؛ فارغ از ملاحظات دیپلماتیک و سیاسی، زمانی که نام ایران را می شنوید، چه چیزی به ذهن شما خطور می کند؟

 متاسفانه سال ها نام ایران با تحریم ها گره خورده بود، اما خیلی خیلی خیلی سال بیش از آن، نام ایران با فرهنگ والا، آداب و رسوم و میراث فرهنگی فوق العاده ای که ریشه در قرن های دور دارد و البته مردمی که بسیاری از آن ها تحصیل‌کرده هستند گره خورده است. این تصویر حاصل تلاش ایرانی هایی است که در ایران و در بسیاری از نقاط جهان زندگی می کنند. پیش از سفر به ایران به شرکت های مقدونیه ای گفتم که این کشور ترکیب مسلم فرهنگ، میراث کهن و موقعیت های جدید است.