سازمان مردمنهاد «شفافیت بینالملل» تازهترین گزارش خود در مورد شاخص ادراک فساد در کشورهای مختلف جهان را بر مبنای دادههای سال 2017 منتشر کرد؛ گزارشی که نشان میدهد اغلب کشورهای جهان پیشرفتی در زمینه کاهش فساد نداشتهاند و یا اینکه پیشرفتی بسیار اندکی را تجربه کردهاند.
سازمان شفافیت بینالملل که هر سال بر اساس نظرسنجیهای انجامشده از کارشناسان و فعالان عرصه کسبوکار هر کشور در مورد میزان فساد بخش دولتی آن کشور، اقدام به رتبهبندی کشورها در قالب شاخصی به نام شاخص ادراک فساد (Corruption Perceptions Index) میکند، در گزارش اخیر خود 180 کشور را از این لحاظ مورد بررسی قرار داده است. رقم شاخص ادراک فساد بین 0 تا 100 قرار دارد، به این صورت که فاسدترین دولتها (از نگاه کارشناسان و صاحبان کسبوکار در کشور مربوطه) امتیازشان به عدد صفر نزدیکتر است و پاکترین دولتها نیز امتیازی نزدیکتر به 100 کسب میکنند که طبیعتاً در رتبهای بهتر نیز جای میگیرند.
در رتبهبندی جدید سازمان شفافیت بینالملل، بخش دولتی ایران بهمانند سالهای گذشته امتیازی پایینتر از حد متوسط کسب نموده و در جایگاهی بسیار نازل در سطح منطقه و جهان قرار گرفته است؛ وضعیتی که حتی اگر نخواهیم آن را با شیوع چشمگیر فساد در بخش دولتی مترادف بدانیم، حداقل میتوانیم به بیاعتمادی شدید کارشناسان و فعالان بخش خصوصی به عملکرد نهادهای دولتی تعبیرش نموده و آن را هشداری جدی برای اقتصاد کشور تلقی کنیم.
ایران در گزارش اخیر سازمان شفافیت بینالملل در مورد شاخص ادراک فساد، با کسب 30 امتیاز یعنی 1 امتیاز بالاتر از سال گذشته، در رتبه 130 جهان –مشترک با کشورهای سیرالئون، گامبیا، میانمار، اوکراین- قرار گرفته که نشاندهنده تنها یک پله بهبود نسبت به سال قبل است. ایران در سالهای اخیر هرگز نتوانسته است امتیازی بالاتر از 30 و رتبهای بهتر از 120 در شاخص ادراک فساد کسب کند.
از لحاظ جایگاه منطقهای در زمینه شاخص ادراک فساد نیز امتیاز و رتبه ایران بههیچوجه قابلقبول نیست، بهطوریکه در بین کشورهای منطقه خاورمیانه تنها کشورهای لبنان، عراق، یمن و سوریه در رتبهبندی سازمان شفافیت بینالملل رتبهای نازلتر از ایران کسب نمودهاند. کشورهای امارات، قطر و قبرس بهترین جایگاه منطقه را در زمینه شاخص ادراک فساد دارند.
چنانکه در اغلب شاخصهای مهم اقتصادی و رفاهی دیگر نیز مشاهده میشود، در رتبهبندی شاخص ادراک فساد نیز هر چهار کشور منطقه اسکاندیناوی (دانمارک، فنلاند، نروژ، سوئد) در بین 10 کشور برتر جهان قرار گرفتهاند؛ هرچند کشور نیوزیلند توانسته است بالاتر از همه این کشورها بر جایگاه نخست جهان تکیه بزند. علاوه بر کشورهای یادشده، نام کشورهای دیگری مانند سوئیس، سنگاپور، کانادا، لوکزامبورگ، هلند و انگلیس نیز در جمع کشورهای برتر دیده میشود.